Niedokrwistość u niemowlaka - przyczyny, objawy, diagnoza, leczenie

Niedokrwistość (anemia) jest to stan, w którym stężenie hemoglobiny w krwinkach czerwonych spada poniżej normy przyjętej dla osób w określonych grupach płci i wieku. Towarzyszy temu zwykle zmniejszenie wartości hematokrytu oraz zmniejszenie liczby krwinek czerwonych.
Objawy i przebieg niedokrwistości u niemowlaka
Bardzo ważnym elementem definicji anemii jest uzależnienie norm od wieku, w jakim jest dziecko. Noworodek przychodzi na świat z ilością hemoglobiny znacznie większą niż u dorosłych (średnio 19,0 g%). Z tego powodu u noworodka anemią nazywa się każdy poziom hemoglobiny niższy od 15,0 g%.
W następnych miesiącach życia dziecka duża ilość krwinek czerwonych rozpada się i dziecko wchodzi w okres tzw. fizjologicznej niedokrwistości, przypadający na 2-3 miesiąc życia. W tym wieku dopuszczalną prawidłową wartością hemoglobiny jest 10,0 g%, a według niektórych podręczników stężenie hemoglobiny w wieku 3 miesięcy może przejściowo spadać nawet do 9,0-9,5 g%.
U wcześniaków fizjologiczna niedokrwistość w 2-3 miesiącu życia jest jeszcze wyraźniejsza i stężenie hemoglobiny może spadać u nich do poziomu 8,0 g%. Przyczyną niedokrwistości w okresie niemowlęcym jest przede wszystkim brak odpowiednich zapasów żelaza, zgromadzonych w okresie życia płodowego. Dotyczy to zwłaszcza dzieci, których matki miały w ciąży anemię, dzieci urodzonych przedwcześnie (najwięcej żelaza płód gromadzi w ostatnich 4 tygodniach ciąży - pomiędzy 36 i 40 tygodniem), dzieci u których przy porodzie doszło do znacznej utraty krwi oraz dzieci z ciąż mnogich (żelazo spożywane przez matkę musiało być wówczas dzielone na 2 lub 3 dzieci...).
W życiu pozapłodowym głównym czynnikiem ryzyka anemii i niedoboru żelaza jest karmienie sztuczne (z mleka matki żelazo wchłania się znacznie lepiej niż ze sztucznych mieszanek) oraz opóźnianie wprowadzania soków i bogatych w żelazo pokarmów stałych.
Kiedy udać się do lekarza i leczyć niedokrwistość u niemowlaka
Jeżeli Twoje dziecko było wcześniakiem, pochodzi z ciąży mnogiej, miałaś w ciąży anemię, albo duże krwawienie przy porodzie, lub gdy z różnych powodów nie karmisz dziecka piersią, zgłoś się do swojego pediatry aby w 2-3 miesiącu życia dziecka wykonać badanie morfologii krwi obwodowej.
Bardzo zalecane jest także oznaczenie stężenia żelaza w surowicy krwi, ponieważ niektóre przypadki anemii są spowodowane przyczynami innymi niż "zwykły" niedobór żelaza. Badanie morfologii i stężenia żelaza należy wykonać również, jeżeli u dziecka występują jakiekolwiek niepokojące objawy mogące sugerować anemię, takie jak: bladość, słaby apetyt, zahamowanie przyrostu masy ciała, nawracające infekcje.
U niemowląt objawem anemii z niedoboru żelaza może być też wzmożone pragnienie. Jeżeli stężenie hemoglobiny u dziecka będzie niższe od normy dla danej grupy wiekowej, lekarz zleci odpowiednie leczenie, lub skieruje dziecko do bardziej szczegółowej diagnostyki.
Leczenie niedokrwistości u niemowlaka
Przy anemii u dziecka należy przestrzegać zalecenia długotrwałego podawania preparatów żelaza i witamin, nawet jeżeli wartości hemoglobiny poprawią się dosyć szybko. Aby wyrównać wszystkie niedobory w magazynach tkankowych, preparaty żelaza powinny być podawane przez co najmniej 2-3 miesiące.
U starszych niemowląt ważne jest stosowanie właściwej diety, to znaczy zwiększenie spożycia mięsa, jarzyn, soków i owoców, a w przypadku niemożności karmienia piersią - stosowanie wyłącznie mieszanek modyfikowanych.
Należy ograniczyć spożycie niemodyfikowanego mleka krowiego oraz pokarmów zawierających mąki i kasze. Do poważnych niedokrwistości, spowodowanych niedoborem kwasu foliowego, może prowadzić podawanie niemowlętom mleka koziego.
Piśmiennictwo
Bibliografia:
- "Vademecum Pediatrii" Górnicki B., Dębiec B., PZWL, Warszawa 1990, 331-342.
- "Pediatria" pod red. Ireny Norskiej-Borówki, t. 2, wyd. Śląskiej AM, Katowice 1995, 55-93
Kategorie ICD:
- Inne choroby matki sklasyfikowane gdzie indziej, lecz wikłające ciążę, poród i połóg
- Inne okołoporodowe zaburzenia hematologiczne
- Niedokrwistości hemolityczne
- Niedokrwistości z niedoborów pokarmowych
Kategorie ATC:
- Leki stosowane w niedokrwistości
- Pozostałe preparaty i produkty do żywienia
- Preparaty stosowane w żywieniu niemowląt
Materiały zawarte w dziale Specjalista Radzi mają charakter informacyjny i należy je traktować jako dodatkową pomoc przy udzieleniu niezbędnej pomocy choremu oraz jako ewentualny wstęp do leczenia przez specjalistę. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za efekty zastosowania w praktyce informacji umieszczonych w dziale Specjalista Radzi.