Druga część artykułu poświęconego najważniejszym zagadnieniom kliniki nieswoistych zapaleń jelit.
Ad 10
Jaki jest związek patogenetyczny objawów pozajelitowych z objawami jelitowymi IBD?
Najczęstsze objawy pozajelitowe IBD to zapalenia stawów, zapalenia błon naczyniowych oka oraz zmiany skórne, takie jak rumień guzowaty, martwicze zapalenie skóry (pyoderma gangrenosum) czy postać trądzika znana jako acne inversa.
Wydaje się niewątpliwe, że obecność i nasilenie objawów pozajelitowych jest uwarunkowane genetycznie. Przykładowo zapalenie stawów jest znacznie częstsze u chorych na IBD mających układ genetyczny HLA-DRB1*0103. Jednoczesne występowanie zapalenia stawów i zmian ocznych jest z kolei silnie związane z pewnymi zdefiniowanymi locus HLA na krótkim ramieniu chromosomu 6. Określony wpływ na ujawnienie się objawów pozajelitowych ma też zwiększona przepuszczalność jelit i zaburzony skład bakteryjnej flory jelit.
Zwykle istnieje wyraźna korelacja pomiedzy aktywnością choroby jelit, a nasileniem zmian pozajelitowych, ale są wyjątki od tej reguły. Przykładowo, współistniejące z IBD zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ankylosing spondylitis), silnie związane z obecnością układu HLA-B27, postępuje niezależnie od aktywności zapalenia jelit. Nie ma też jednoznacznego związku pomiędzy ciężkością zapalenia jelit, a prawdopodobieństwem rozwoju powikłań pozajelitowych.
Podsumowanie
Podsumowując, nasza wiedza na temat choroby Crohna i colitis ulcerosa jest znacznie większa niż jeszcze kilkanaście lat temu. Jesteśmy w stanie świetnie opisać te schorzenia z punktu widzenia epidemiologii, znamy podstawy genetyczne i immunologiczne, potrafimy zdefiniować i wytłumaczyć wiele mechanizmów patogenetycznych. Co ważne, istnieje konsensus odnośnie zasad rozpoznawania choroby, a nasze możliwości leczenia są coraz skuteczniejsze. Pomimo tego, w gruncie rzeczy, nadal nie jesteśmy w stanie jednoznacznie odpowiedzieć na najważniejsze pytania dotyczące istoty nieswoistych zapaleń jelit.