Jakie mogą być wczesne objawy zaburzeń ze spektrum autyzmu?
Rozpoznanie zaburzeń ze spektrum autyzmu (w skrócie ASD od autism spectrum disorder) stawiane jest zazwyczaj dopiero u kilkuletnich, mających około 5-6 lat, dzieci lub nawet i jeszcze później. W przypadku tych problemów wyjątkowo ważne z kolei jest jak najwcześniejsze wdrażanie oddziaływań terapeutycznych u obarczonych nimi pacjentów – zwiększa to bowiem szansę na uzyskanie lepszego funkcjonowania tych dzieci w przyszłości. Pewne nieprawidłowości, które sugerować mogą ASD, widoczne mogą być nawet już u 3-latka: jakie więc problemy powinny zwrócić uwagę rodziców?
Zaburzenia ze spektrum autyzmu związane są z dysfunkcjami dotyczącymi kilku różnych obszarów dziecięcego funkcjonowania. U dzieci mających około 3 lat sugerować te problemy mogą chociażby nieprawidłowości widoczne w kontaktach społecznych – mali pacjenci z ASD:
- najchętniej bawią się sami,
- unikają dzielenia się z innymi swoimi zabawkami,
- nie podejmują się zabaw, w których mieliby oni przybierać jakieś role (nie bawią się w dom czy w gotowanie),
- rzadko lub wcale reagują na swoje imię.
Z zaburzeniami ze spektrum autyzmu powiązane są również trudności z rozumieniem emocji własnych oraz innych. Sugerować ASD u 3-latka mogą:
- trudności z nazywaniem i ekspresją swoich emocji,
- przybieranie min całkowicie nieadekwatnych do aktualnie odczuwanych emocji (np. uśmiechanie się w sytuacji, kiedy dziecko jest tak naprawdę złe),
- unikanie jakichkolwiek kontaktów cielesnych (np. wyjątkowa niechęć do przytulania się z rodzicami).
O zaburzeniach ze spektrum autyzmu przekonywać mogą również nieprawidłowości dotyczące komunikacji, takie jak:
- opóźnienie rozwoju mowy,
- całkowity brak mowy u 3-latka,
- unikanie kontaktu wzrokowego,
- mówienie o sobie w trzeciej osobie (zamiast „ja” dziecko z zaburzeniami ze spektrum autyzmu może mówić o sobie „on”),
- powtarzanie słów wypowiadanych przez innych ludzi.
Zdecydowanego podkreślenia wymaga tutaj to, że powyżej wymieniono tylko pewne przykłady problemów, które mogą sugerować zaburzenia ze spektrum autyzmu. Pojawienie się u dziecka którychś z tych nieprawidłowości nie jest równoznaczne z tym, że ma ono ASD – wtedy, gdy rodzice obawiają się, że ich pociecha może mieć zaburzenia ze spektrum autyzmu, konieczne jest udanie się do specjalistów na kompleksową diagnozę, bo tylko ona może potwierdzić lub wykluczyć istnienie u dziecka tychże problemów.
