Druga część tekstu poświęconego zapaleniom płuc u dzieci przedstawia diagnostykę radiologiczną oraz zasady doboru antybiotyku w leczeniu tego schorzenia.
Tab.I Zasady antybiotykoterapii zapaleń płuc u dzieci leczonych poza szpitalem
Wiek |
Prawdopodobny czynnik chorobotwórczy |
Schemat antybiotykoterapii |
Poniżej 6 m.ż. |
E.coli Bakterie Gram-dodatnie, np. paciorkowce gr.B B.pertussis |
Cefalosporyny o szerokim spektrum i.v. np. cefuroksym 20 mg/kg m.c. co 8 godz., w przypadku ciężkiego zakażenia zwiększyć (maks.1,5 g)do 50-60 mg/kg co 6 godz. |
Powyżej 6 m.ż.( bez współwystepujących chorób |
S.pneumoniae M.pneumoniae |
Amoksycylina w dużych dawkach p.o. 80-90 mg/kg/24 godz podzielone co 12 godz Jeżeli brak poprawy stanu klinicznego po 48 godz. dodać makrolid, np. klarytromycyna 15 mg/kg/dobę podzielone co 12 godz. |
We wszystkich grupach wiekowych, ciężki stan ogólny, współistniejąca choroba |
S.pneumoniae M.pneumoniae Haemophilus spp. Pseudomonas aeruginosa S.aureus |
Skieruj dziecko do szpitala |
Z.p. o etiologii wirusowej z zasady nie wymagają leczenia antybiotykiem. Warunkiem jest uzasadnione przekonanie o tej etiologii, co w praktyce nie jest takie łatwe. Powszechna praktyka zlecania antybiotyku w przypadku każdego zapalenia płuc absolutnie nie koresponduje z danymi o wysokiej częstości wirusowej etiologii z.p., które powinny zdecydowanie prowadzić do rezygnacji zantybiotykoterapii.
Swoistego usprawiedliwienia wymaga antybiotykoterapia z.p. niemowląt. Leczenie wirusowych z.p. w tej grupie pacjentów usprawiedliwia zastosowanie antybiotyku ze względu na obecność specyficznych czynników ryzyka: niskiego poziomu odporności, wcześniactwa, niedojrzałości anatomiczną płuc i innych, które narażają niemowlęta na szybki i niekontrolowy rozwój procesu zapalnego w płucach. Z drugiej strony należy jednak podkreślić, że praktyka częstej i uporczywej antybiotykoterapii niemowląt z obturacyjnymi zapaleniami oskrzeli (czyli tzw. „świszczącego dziecka”), jest zupełnie nieuzasadniona.
W wielu krajach stwierdzono wysoką skuteczność poliwalentnej, skoniugowanej szczepionki przeciw pneumokokom w zmniejszeniu liczby zachorowań na z.p. przebiegające z bakteriemią i spadek zachorowań na z.p. o tej etiologii, które wymagały hospitalizacji. Z tego powodu zdecydowanie należy propagować wśród rodziców szczepienia dodatkowe preparatem Prevenar (skoniugowana 7-walentna szczepionka przeciwko pneumokokom).
W podsumowaniu warto pamiętać, aby unikać częstych błędów w rozpoznawaniu z.p. u dzieci. Należą do nich przede wszystkim:
1.Postawienie rozpoznania zapalenia płuc na podstawie niewłaściwie odczytanego zdjęcia RTG – „nadinterpretacja radiologiczna”
2. Rozpoznanie zapalenia płuc u dziecka z zapaleniem oskrzeli – „nadinterpretacja kliniczna”
3.Rozpoznanie zapalenia płuc w sytuacji, gdy zmiany radiologiczne odpowiadały innej chorobie płuc (eozynofilie płucne, zmiany typowe dla dysplazji oskrzelowo-płucnej)
BIBLIOGRAFIA
1.Choroby układu oddechowego red.J.Kuś PZWL Warszawa 2004
2. Wysocki Jacek Skuteczność 7-walentnej skoniugowanej szczepionki przeciwko pneumokokom w zapobieganiu zachorowaniom na zapalenie płuc u dzieci do 5. roku życia].
Med. Prakt. Pediatr. 2006 (6) s.102-103
3. Maria Atkinson, Michael Yanney, Terence Stephenson, Alan Smyth Strategie skutecznego leczenia pozaszpitalnego zapalenia płuc u dzieci Medycyna Praktyczna Pediatria 2008/01 s.52-68
4.Pozaszpitalne zapalenie płuc u dzieci. Medycyna Praktyczna 1/2006; 44-66.
5. Pediatric Respiratory Medicine. Tausing, Landau. Mosby. Elsevier 2008.