Trzecia część artykułu omawiającego różnorodne badania układu moczowego oraz podstawowe zasady interpretacji wyników tych badań. Omówiono najważniejsze badania obrazowe, takie jak USG, urografia, cystografia, tomografia komputerowa oraz scyntygrafia. Przedstawiono ponadto zasady wykonywania biopsji nerki.
USG UKŁADU MOCZOWEGO
Badanie ultrasonograficzne układu moczowego jest badaniem nieinwazyjnym, łatwym do wykonania i wnoszącym wiele istotnych informacji dotyczących:
- budowy nerek (ich liczbę, wielkość, położenie w obrębie jamy brzusznej, kształt, proporcję kory nerki do jej rdzenia, obecność torbieli, zastój moczu w obrębie miedniczki nerkowej - przeszkodę w odpływie moczu z nerki, obecność kamieni)
- moczowodów – prawidłowo widoczne są jedynie ujścia moczowodów do pęcherza oraz odcinki podmiedniczkowe nerek,
- pęcherza moczowego – jego kształt, wielkość, wypełnienie moczem, obecność nieprawidłowych struktur w obrębie ścian pęcherza.
Dziecko do badania powinno mieć dobrze wypełniony pęcherz
RTG PRZEGLĄDOWE JAMY BRZUSZNEJ
Służy obecnie do oceny obecności ewentualnych zwapnień w obrębie układu moczowego – odpowiadającym kamieniom, widocznych jako wyraźnie odgraniczone cienie rzutujące się na nerki (badanie powinno być skorelowane w wynikiem USG).
CYSTOGRAFIA MIKCYJNA
Badanie umożliwia rozpoznanie wrodzonej wady układu moczowego, którą jest refluks (odpływ) pęcherzowo-moczowodowy. W prawidłowych warunkach mocz przepływający z nerek do pęcherza moczowego przez moczowody, jest wydalany na zewnątrz przez cewkę moczową. W momencie oddawania moczu odcinki moczowodu biegnące w ścianie pęcherza moczowego zamykają się, a otwiera się ujście cewki moczowej.
W przypadku refluksu pęcherzowo- moczowodowego odcinek śródścienny nie zamyka się i mocz wypływa pod ciśnieniem z pęcherza jednocześnie przez cewkę moczową, jak i wraca do nerki przez nie zamknięty moczowód. Może to szczególnie przy współistnieniu zakażenia w drogach moczowych, powodować uszkodzenie nerki i utratę jej funkcji.
Cystografia mikcyjna polega na podaniu przez cewnik założony do pęcherza moczowego środka kontrastowego i wykonaniu 2 zdjęć – 1. przy maksymalnym wypełnieniu pęcherza, u niemowląt kierujemy się podglądem rentgenowskim, starsze dziecko zgłasza uczucie parcia oraz 2. po oddaniu moczu w celu oceny zalegania kontrastu w pęcherzu moczowym.
Badanie można uzupełnić o badania skośne szczególnie u chłopców przy podejrzeniu zastawki cewki tylnej (jest to fałd błony śluzowej, który częściowo zamyka cewkę i uniemożliwia prawidłowe oddawanie moczu powodując wzrost ciśnienia w układzie moczowym).
Dziecko do badania nie musi mieć specjalnego przygotowania – jedynie w dniu poprzedzającym badanie oraz przez kilka kolejnych dni powinno otrzymywać lek odkażający drogi moczowe (Furagin) w dawce leczniczej. Badanie nie wolno wykonywać w czasie trwania infekcji w drogach moczowych.
