Omówiono efekty ograniczeń dietetycznych w ciąży i laktacji oraz znaczenie czasu wprowadzania poszczególnych produktów do diety dziecka w aspekcie profilaktyki chorób alergicznych u dzieci.
Odnośnie diety u kobiety karmiącej piersią sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana. Niewątpliwe jest, że spożywane przez matkę alergeny pokarmowe w pewnej części przechodzą niezmienione do jej mleka i mogą powodować objawy alergii pokarmowej u dziecka karmionego wyłącznie piersią. Z tego powodu poprzednie rekomendacje Amerykańskiej Akademii Pediatrii z roku 2000 zalecały kobietom karmiącym dzieci z rodzin obciążonych ryzykiem alergii, bezwzględną eliminację z diety orzechów ziemnych i laskowych oraz rozważenie na czas laktacji ograniczenia spożycia mleka krowiego, jajek i ryb.
Od roku 2000 pojawiło się jednak wiele badań podważających zasadność tych zaleceń. Przede wszystkim udowodniono, że alergia na orzechy ziemne u dzieci nie ma praktycznie żadnego związku z ilością orzechów spożywanych przez matkę karmiącą piersią. Coraz więcej danych przemawia też za tym, że ograniczanie w diecie matki karmiącej mleka, jajek i ryb nie ma żadnego korzystnego wpływu na powstanie i/lub ciężkość reakcji alergicznej u dziecka. Wyjątkiem są jedynie rodziny silnie obciążone atopowym zapaleniem skóry, gdzie wykazano pewien efekt profilaktyczny ograniczeń dietetycznych w czasie laktacji.
Co więcej, pojawiają się nawet sugestie, że eliminowanie z diety matki pewnych alergenów może być wręcz szkodliwe dla dziecka i może zwiększać ryzyko ciężkich reakcji alergicznych w późniejszym wieku. Według tej koncepcji spożywanie przez kobietę karmiącą pokarmów alergizujących, których ślady przedostają się do mleka matki, a później do jelit dziecka, ma mieć korzystny efekt "odczulający" układ immunologiczny dziecka i przyzwyczajający go do prawidłowej reakcji na dany antygen (tzw. budowanie tolerancji immunologicznej). Unikanie przez matkę spożywania orzechów, jajek czy ryb, zwłaszcza skojarzone z opóźnianiem ich wprowadzenia do diety dziecka, może spowodować, że układ immunologiczny dziecka nie nabierze odpowiedniej tolerancji i zareaguje ciężką reakcją alergiczną przy wprowadzeniu danego pokarmu do diety w wieku np. 2-3 lat.
Ad 2
Znaczenie czasu trwania wyłącznego karmienia piersią
Kanonem współczesnych zaleceń żywieniowych jest wyłączne karmienie piersią przez 4-6 miesięcy. Oprócz różnorodnych korzyści zdrowotnych dla dziecka i matki, jest to postępowanie korzystne także w aspekcie profilaktyki chorób alergicznych.