Lamblioza - przyczyny, objawy, diagnoza, leczenie
Lamblioza jest pasożytniczą chorobą zakaźną, częstą wśród dzieci w Polsce i w innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Przyczyną choroby jest zakażenie Lamblia intestinalis (inne nazwy: Giardia lamblia, Giardia intestinalis). Lamblia występuje u człowieka w dwóch postaciach: jako trofozoit (wielkości 10-20 mikronów, czyli 0,01-0,02 mm), żyjący w jelicie cienkim i drogach żółciowych oraz jako cysta (wielkości 8-12 mikronów, czyli 0,008-0,012 mm) - wydalana z kałem postać przetrwalnikowa.
Objawy i przebieg lambliozy
Cysta jest zakaźna dla ludzi. Cysty lamblii są bardzo oporne na warunki środowiska. Potrafią przetrwać w wilgotnej ziemi przez 4-5 miesięcy. Nie zabija ich nawet chlorowanie wody. Możliwe są więc epidemie spowodowane skażeniem wody wodociągowej. Cysty wydalają się z kałem tylko okresowo, dlatego przy podejrzeniu lambliozy zaleca się co najmniej trzykrotne badanie kału w pewnych odstępach czasu. Częstość występowania zakażenia Lamblia intestinalis jest różna w zależności od badanej populacji. Ocenia się, że średnio (licząc razem dzieci i dorosłych) w Polsce zakażonych jest około 3% populacji. Odsetek ten jest jednak dużo większy u dzieci, gdzie osiąga około 20%. Zakaźność lambliozy w grupach nie przestrzegających zasad higieny jest tak duża, że w zamkniętych zbiorowiskach dzieci (domy dziecka, żłobki, przedszkola) odsetek dzieci, u których stwierdza się zakażenie może dochodzić nawet do 70%.
Okresem największej podatności na zakażenie jest wiek 4-5 lat. Wydaje się, że większość zakażeń Lamblia intestinalis nie daje żadnych objawów, nosiciele mogą być jednak źródłem zakażenia dla innych dzieci. Możliwe jest samoistne pozbycie się pasożyta. Nasilone objawy kliniczne występują u około 10% wszystkich zakażonych dzieci. Jeżeli występują jawne klinicznie objawy lambliozy, to mogą one być bardzo różnorodne. Wśród objawów lambliozy wymienia się najczęściej: bóle brzucha, wzdęcia, uczucie pełności w jamie brzusznej, brak apetytu, kolki, biegunki, bóle głowy, przewlekłe zmęczenie, stany podgorączkowe, niedokrwistość, drażliwość, bezsenność, alergiczne zmiany skórne.
Kiedy udać się do lekarza i leczyć lambliozę
Porady lekarskiej wymaga zarówno przypadkowe stwierdzenie obecności cyst lamblii w kale, jak również niewyjaśnione występowanie jednego z opisanych powyżej objawów, mogących sugerować lambliozę. Jeżeli u dziecka, pomimo odpowiedniego leczenia, lamblioza nawraca, to trzeba wziąć pod uwagę możliwość występowania niedoborów odporności (głównie niedobór IgA), lub zaburzeń budowy lub funkcji jelita cienkiego i dróg żółciowych. Przyczyna nawrotów lambliozy mogą też być inni domownicy, będący nosicielami. Konieczne jest wykonanie u nich co najmniej trzykrotnego badania kału w kierunku obecności cyst lamblii. Powinno się leczyć wszystkich zarażonych, niezależnie od tego czy mają objawy czy nie.
Leczenie lambliozy
Przewlekłemu zakażeniu lambliami sprzyjają: dieta bogata w słodycze oraz brak higieny osobistej (mycie rąk, oddzielne ręczniki i sztućce, mycie naczyń i sztućców gorącą wodą). W leczeniu domowym należy zwrócić uwagę na poprawę tych dwóch elementów. Wiedząc o możliwości powtórnego zakażenia od bezobjawowego nosiciela w rodzinie należy starać się wykryć lambliozę u wszystkich domowników i przeprowadzić ich jednoczesne leczenie zgodnie ze wskazówkami lekarza.
Piśmiennictwo
Bibliografia:
M.Łukasik "Lamblioza u dzieci" [w:] "Pediatria" pod redakcją Ireny Norskiej-Borówki, tom V, s. 109-124, Wydawnictwo Śląskiej AM, Katowice 1998.
Januszkiewicz J. "Zarys kliniki chorób zakaźnych" s. 211-213, PZWL, Warszawa, 1994.
Kategorie ICD:
Kategorie ATC:
Materiały zawarte w dziale Specjalista Radzi mają charakter informacyjny i należy je traktować jako dodatkową pomoc przy udzieleniu niezbędnej pomocy choremu oraz jako ewentualny wstęp do leczenia przez specjalistę. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za efekty zastosowania w praktyce informacji umieszczonych w dziale Specjalista Radzi.
