Forum: Zostałam mamą

Uciekające oczka, czyli ZEZ u dziecka



Jeśli zauważysz, że dziecko jednym okiem patrzy inaczej niż drugim, nie wpadaj w panikę, tylko idź do okulisty. Zeza można zlikwidować. Trzeba jednak wcześnie zacząć leczenie. Zezowanie może przytrafiać się każdemu niemowlakowi, ponieważ u niego mięśnie oczne nie są jeszcze dostatecznie wykształcone, więc czasami nie udaje się utrzymać oczu w prawidłowym położeniu.


Nawet półrocznemu dziecku w chwilach dużych emocji czy rozkojarzenia oczka mogą "uciekać". Ale półroczne dziecko powinno już równo patrzeć na wprost i wodzić oczkami za zabawką. Gdy oczy są stale ustawione w kierunku skroni (zez rozbieżny) lub w stronę nosa (zbieżny) albo w różnych kierunkach (naprzemienny), nie licz już na to, że z tego wyrośnie, tylko jak najszybciej idź z nim do okulisty. Nie zlekceważ także "uciekania" jednego lub obojga oczu u półrocznego malucha.


ZEZ - skąd ta wada?

Dokładnie nie wiadomo, dlaczego jedne dzieci zezują, a inne nie. Ale gdy któreś z rodziców lub dziadków miało zeza, jest duże prawdopodobieństwo, że dziecko go odziedziczy. Jednak zeza może mieć też maluch bez genetycznych obciążeń. Zezowanie jest zwykle skutkiem niejednakowego rozwoju mięśni oczu. Do każdego oka symetrycznie przyczepione są po dwie pary mięśni prostych (na godzinie 3 i 9 oraz 12 i 6), które są odpowiedzialne za poruszanie oka na boki oraz w górę i w dół, a także dwa mięśnie skośne, dzięki którym oko wykonuje ruchy okrężne. Jeżeli mięśnie odpowiedzialne za poszczególne ruchy działają synchronicznie, obie gałki poruszają się zgodnie w różnych kierunkach. Ale jeśli któryś z mięśni nie rozwinął się prawidłowo (np. jest za krótki), wtedy osie widzenia obojga oczu nie są względem siebie równoległe.


Okularki dla maluszka

Jeśli oprócz zeza stwierdzi się u dziecka krótkowzroczność lub nadwzroczność, będzie musiało nosić okulary. Wybierz mu okulary lekkie i nietłukące. Najlepiej, by były zrobione z utwardzonego, bezodpryskowego plastiku. Powinny mieć miękkie oprawki, zaokrąglone zauszniki i specjalną osłonkę na nosek. Na początku maluch będzie zdejmował okulary i traktował je jak zabawkę, dlatego muszą być takie, by nie zrobił sobie krzywdy. Dziecko szybko przyzwyczai się do okularów, gdyż zorientuje się, że lepiej przez nie widzi. Okulary przepisuje się nawet dwulatkom.

Gdy oko zezuje

Brak skoordynowanych ruchów gałek ocznych uniemożliwia prawidłowe dwuoczne widzenie. Dlaczego tak się dzieje? Przy właściwym widzeniu jednym i drugim okiem na siatkówkach powstają takie same obrazy, które w drodze do mózgu nakładają się na siebie (każdy punkt siatkówki jednego oka koresponduje z odpowiadającym mu punktem na siatkówce drugiego - korespondencja ta jest podstawą widzenia głębi) i są odbierane przez komórki mózgowe jako obraz tego, na co patrzymy. Natomiast gdy oko zezuje, obie gałki oczne przesyłają do mózgu obrazy, które nie nakładają się na siebie. Ponadto obraz w oku zezującym powstaje poza plamką żółtą (miejsce odpowiedzialne za widzenie kolorów i szczegółów, więc umożliwia np. czytanie), dlatego maluch tym okiem widzi "jak za mgłą". W końcu mózg pomija informacje wizualne wysyłane przez słabsze oko. Odbiera tylko obraz przekazywany przez oko, które widzi dobrze. Słabsze zaś zostaje wyłączone z pełnienia swoich funkcji, mimo że jest zbudowane prawidłowo, i gdyby nie zez, widziałoby dobrze.

Jak dzieciom bada się wzrok

Zezowi często towarzyszy wada wzroku. Żeby pomóc dziecku, najpierw okulista musi poznać przyczynę problemu i ocenić wielkość zeza. Wtedy będzie umiał dobrać terapię. Małym dzieciom wadę wzroku określa się za pomocą skiaskopii. Okulista pokazuje też maluchowi różnej wielkości obrazki albo przedmioty i obserwuje, jak na nie reaguje. Po zapuszczeniu do oka atropiny lekarz sprawdza, czy dziecko nie ma wady wzroku. Krótkowidze zwykle mają skłonność do zeza rozbieżnego, natomiast dalekowidze - do zbieżnego.

Korekcja zeza

W pierwszej kolejności okulista musi zbadać wzrok dziecka, by wybrać najlepszą metodę korekcji zeza. Wybór terapii zależy bowiem od rodzaju i wielkości wady. Lekarz może zalecić zasłanianie oka widzącego lepiej, tak żeby to zezujące - słabsze i bardziej "leniwe" - zmusić do intensywniejszej pracy. Czasem zamiast zasłaniania oka zakrapla się atropinę, żeby "dobre" oko gorzej widziało. Atropina pogarsza widzenie jedynie na bliską odległość, natomiast z daleka dziecko widzi tak samo, tylko bardziej razi je światło. A ponieważ im dziecko mniejsze, tym mniej wokół siebie musi widzieć (głównie zabawki i mamę), zdaje ona egzamin zwłaszcza w przypadku maluchów. Ale nie ma reguły. Jednocześnie stosuje się ćwiczenia (np. wodzenie wzrokiem za palcem), które mają na celu wzmocnienie mięśni. Lekarz dobiera ćwiczenia indywidualnie w zależności od tego, które mięśnie nie pracują właściwie. Leczenia musi trwać przynajmniej kilka miesięcy. Ale jeśli zez jest niewielki (odchylenie do 10 stopni), taka terapia przynosi dobre rezultaty. Jeżeli okularami i ćwiczeniami nie uda się zlikwidować zeza, wówczas konieczna jest korekta chirurgiczna.

Zeza trzeba zlikwidować w okresie rozwoju gałki oka, czyli zanim dziecko skończy 6 lat. Im wcześniej się to zrobi, tym szybciej dziecko zacznie prawidłowo widzieć. Usunięcie wady po 10. roku życia jest już bardzo trudne. Jeśli wada wymaga ingerencji chirurga, nie zwlekajmy z decyzją. W trosce o dziecko często odkładamy termin operacji, aż maluch podrośnie. Niestety, nieświadomie zmniejszamy w ten sposób jego szanse na normalne widzenie. Najlepiej przeprowadzić operację, gdy dziecko ma 4 lata. Jednak w przypadku dużego zeza zbieżnego zabieg robi się już dwulatkom, ponieważ taka wada grozi szybkim ubytkiem wzroku.

Nie bój się operacji zeza

To niegroźny zabieg. Choć nie jest bolesny, dzieciom wykonuje się go w znieczuleniu ogólnym. Płacząc i wyrywając się, uniemożliwiłyby przeprowadzenie operacji. Najczęściej wykonuje się ją ok. 4. roku życia. Dziecko jest na tyle duże, że współpracuje z okulistą podczas badań wzroku, i na tyle małe, żeby przywrócić mu prawidłowe widzenie. Trzeba bowiem wiedzieć, że operowanie zeza u dorosłych ma tylko znaczenie estetyczne, nie poprawia jakości widzenia. Dzieje się tak, ponieważ zezujące oko jest już na trwałe wyłączone przez mózg z widzenia i nie da się tego odwrócić, nawet gdy ustawi się oczy równolegle. Mało tego, żeby oczy utrzymały się w pozycji równoległej, muszą prawidłowo widzieć, a ponieważ tak nie jest, dlatego po kilku miesiącach zez powraca. Zabieg trwa około godziny. Rodziców powinna uspokoić informacja, że wykonuje się go na mięśniach przyczepionych do oka, nie ingerując we wnętrze gałki ocznej. Polega na osłabieniu mięśnia, który za mocno ciągnie oko w jedną stronę (np. przez skrócenie i przyszycie w innym miejscu), i wzmocnieniu tego, który jest za słaby (np. przez skrócenie i przyszycie w to samo miejsce, zmniejszając w ten sposób siłę działania). Po operacji nie zasłania się oka. Maluch musi od razu nim poruszać, żeby nie zrobiły się zrosty. Oczy są już ustawione równolegle, ale trzeba jeszcze nauczyć je prawidłowego widzenia, czyli wyrobić drogę impulsów wzrokowych do mózgu. W tym celu przez 1-2 tygodnie po operacji okulista dobiera ćwiczenia, które trzeba wykonywać nawet przez rok. Jeśli maluch ma wadę wzroku (np. jest krótkowidzem albo dalekowidzem), będzie musiał nosić szkła korekcyjne.

Zeza u dziecka trzeba leczyć!


Zaniedbany zez może się skończyć nawet niedowidzeniem. Ale jeśli leczenie zostanie podjęte w miarę wcześnie, można go całkowicie wyleczyć.


Uciekające oczko to jedno z najczęstszych schorzeń wzroku u dzieci. Ta dolegliwość nie tylko nie dodaje urody, ale też może powodować poważne kłopoty z widzeniem i utrudniać edukację. Dlatego zeza trzeba leczyć. Górna granica wiekowa bezoperacyjnej walki z zezem to 10 lat. W tym wieku proces kształtowania się obuocznego widzenia jest już zakończony i rozpoczęcie leczenia niewiele daje. Dlatego patrz dziecku w oczy i dla całkowitej pewności idź do okulisty z kilkulatkiem, nawet jeśli nie masz zastrzeżeń do jego oczu – możesz też poprosić pediatrę o kontrolę spojrzenia podczas bilansu zdrowotnego, jaki wykonuje się co 2 lata.

Dlaczego zezuje

W większości przypadków jednak zeza trudno przeoczyć. Dziecko patrzy przed siebie, ale oko zwraca się w kierunku nosa bądź policzka. Przyczyną jest najczęściej nieprawidłowe funkcjonowanie mięśni odpowiedzialnych za ruchy gałek ocznych, wywołane m.in. wadą wzroku. Z tego powodu przy patrzeniu na jakiś przedmiot lub osobę tylko jedno oko ustawia się prawidłowo – drugie „odchyla się” pod kątem od osi optycznej. Obraz widziany przez dziecko jest nieostry, może być też podwójny, gdyż zezowanie utrudnia, a czasem uniemożliwia wykształcenie się tzw. fuzji, procesu, który umożliwia złączenie dwóch obrazów odbieranych przez oczy w jeden. Zez może prowadzić do niedowidzenia jednoocznego, bo obraz powstający w niewłaściwym miejscu siatkówki jest „tłumiony” w celu uniknięcia podwójnego widzenia. Istnieją trzy podstawowe rodzaje zeza:
towarzyszący – zezujące oko ma stały kąt odchylenia, ale porusza się zgodnie z okiem zdrowym. Zależnie od kąta odchylenia, taki zez może być zbieżny, rozbieżny, skośny, ku górze albo ku dołowi. Jeśli pojawia się on raz w jednym, raz w drugim oku, nosi miano zeza naprzemiennego. Dochodzi do niego, kiedy dziecko, chcąc uniknąć podwójnego widzenia, używa na zmianę raz jednego, raz drugiego oka;
ukryty – zezowanie pojawia się, gdy oczy są zmęczone, a w innym przypadku nie daje objawów;
porażenny – dochodzi do niego na skutek uszkodzenia nerwu zaopatrującego mięsień okoruchowy (jego głównym objawem jest podwójne widzenie).

Pod lupą okulisty

Co robić, gdy dziecko zezuje? Jest tylko jedna droga – jak najszybsza wizyta u okulisty, najlepiej w poradni leczenia zeza. Przed wizytą koniecznie przypomnij sobie, od kiedy dziecko zezuje, sprawdź, które oko mu ucieka (a jeśli oboje, to które częściej), i ustal, czy zez pojawił się nagle, czy stopniowo. Na spotkanie zabierz ze sobą zdjęcia z różnego okresu, by lekarz mógł ocenić, od kiedy zaczął się problem. Przyda się także książeczka zdrowia, bo okulista na pewno zapyta o przebieg porodu, przebyte choroby i urazy (zwłaszcza laryngologiczne i neurologiczne). Diagnozę postawi dopiero po dokładnych badaniach.

Komplet badań

Podstawowe to ocena ostrości wzroku, do skontrolowania której używane są specjalne tablice (dla maluchów są takie, na których zamiast cyfr i liter są obrazki). Konieczne będzie także zbadanie dna oka – umożliwia rozpoznanie niektórych groźnych przyczyn zezowania, np. nowotworów oka. Aby przeprowadzić badanie, trzeba zakroplić atropinę, która rozszerza źrenice. Lekarz prawdopodobnie zrobi też tzw. cover test – polega on na naprzemiennym zasłanianiu oczu zasłonką lub ciemnym szkłem i pozwala ocenić, które oko zezuje. Zbada także kąt zeza i widzenie obuoczne, oceni zdolność widzenia przestrzennego. Wszystkie te badania są konieczne, by stwierdzić rodzaj zeza, jego przyczynę i dobrać odpowiednie leczenie. Zez noworodka Choć do 2.–3. miesiąca życia jest normą, nie należy go lekceważyć, lecz przeprowadzić badanie wykluczające wady wrodzone oczu bądź choroby nabyte.

Leczenie

Zależy od przyczyny, która wywołała zeza, zazwyczaj trwa kilka lat. Jeśli spowodowany jest wadą wzroku, dziecko musi nosić odpowiednio dobrane szkła korekcyjne, aby zlikwidować bądź zmniejszyć wadę. Niekiedy lekarze zalecają zasłanianie zdrowego oka. Leczenie często wspomagane jest przez ćwiczenia ortoptyczne (trening mieśni oka w poradni leczenia zeza). Czasem konieczny jest zabieg operacyjny przywracający równowagę mięśniową, zaś jeśli przyczyną zezowania jest uszkodzenie nerwu, leczeniem zajmuje się nie okulista, ale neurolog.

Zez:

nieleczona wada może doprowadzić do utraty wzroku

Zez zwykle występuje w jednym oku. Ta nieleczona wada wzroku nie tylko przeszkadza dziecku, ale może też powodować utratę wzroku. Jeśli zauważysz, że dziecko stale zezuje, idź z nim do okulisty.


Jeśli dziecko stale zezuje, należy pójść z nim do okulisty, nawet gdy ma dopiero 1-2 miesiące. Jeżeli zezuje sporadycznie, można poczekać z wizytą, bo do 6. miesiąca życia uciekanie oka jest normalne. Dziecko dopiero uczy się patrzeć na świat i widzieć tak jak my.

Zez - diagnostyka

Przyczyną zeza u dzieci jest zwykle nieprawidłowa budowa gałki ocznej lub słabe mięśnie, mające utrzymywać oko we właściwym położeniu. Przy diagnozowaniu zeza wpierw bada się wnętrze oka. Potem, zasłaniając kolejno zdrowe i zezujące, określa się kąt zeza. U starszego dziecka można zbadać ostrość widzenia, pokazując mu tablicę z rysunkami, i sprawdzić widzenie obuoczne, używając synoptoforu - urządzenia przypominającego lornetkę. Gdy dziecko przez nią patrzy, jednym okiem widzi np. lwa, a drugim klatkę. Jeśli ma sprawne widzenie obuoczne, po chwili zobaczy lwa w klatce. Przy zezie - nie.
Idź z dzieckiem do okulisty, jeśli zauważysz, że:

1. Jedno oczko dziecka gdzieś ucieka – na boki lub do dołu, czy do góry.
2. Malec przyjmuje dziwne pozycje, które ułatwiają mu patrzenie.
3. Miewa kłopoty z utrzymaniem równowagi (także gdy siedzi).
4. Używa jednego sprawniejszego oczka, zasłaniając ręką to osłabione.


Zez - leczenie

Oko samo się nie naprawi. A nieleczony zez będzie się pogłębiał. Jeśli dziecko, które skończyło pół roku, nadal zezuje - trzeba pomyśleć o terapii. Gdy przyczyną zeza jest zła budowa gałki ocznej (efekt to krótkowzroczność, dalekowzroczność, czasem astygmatyzm), leczenie polega na korekcji wady wzroku, czyli na noszeniu przez malca okularów. Szkła zmienia się zwykle co 3-6 miesięcy. Okulista często zaleca zasłanianie zdrowego oka (lub szkła w okularach), by zmusić gorzej widzące do pracy. Od czasu do czasu zasłonkę zdejmuje się, by zapobiec ewentualnemu pogorszeniu widzenia w zdrowym oku. Taka terapia przynosi dobre efekty. Można ją stosować nawet u maluchów, które nie mają jeszcze roku. Równolegle trzeba namawiać dziecko do ćwiczeń wzmacniających mięśnie podtrzymujące gałkę oczną, np. do wodzenia wzrokiem za palcem poruszanym w różne strony.
Gdy zez nie był leczony w odpowiednim czasie lub terapia nie przyniosła oczekiwanych rezultatów, bywa konieczna operacja oka. Wykonuje się ją z reguły w 5-6 roku życia. Polega na właściwym ustawieniu mięśni sterujących gałką oczną.


Zaniedbanie zeza

Zez opóźnia rozwój dziecka. Ma ono problemy z rozpoznawaniem kształtów, chwytaniem zabawek, raczkowaniem, chodzeniem. Nie ocenia prawidłowo odległości. Obija się o stojące na drodze przedmioty. Zaniedbanie pogłębia wadę, co prowadzi do niedowidzenia, a nawet utraty wzroku, jeśli i “lepsze” oko obarczone jest jakąś wadą. Konsekwencją nieleczenia zeza jest także ograniczenie możliwości wyboru zawodu, np. nie można być pilotem.

Witam,
Zeza u dzieci można leczyć terapią optometryczną i uzyskują najlepsze wyniki, ponieważ ich układ wzrokowy i neuronalny jest najbardziej plastyczny.Trening wzrokowy poprzedzony jest wnikliwym badaniem kwalifikacyjnym, podczas którego określany jest rodzaj zaburzenia, elastyczność układu wzrokowego i neuronalnego oraz rokowania, co do wyników terapii. Sam trening wzrokowy polega na wykonywaniu ściśle określonych przez terapeutę ćwiczeń.

Pozdrawiamy,
salon Opton w Łodzi
opton.pl

Może Panie zainteresuje konkurs, Zapraszam do udziału:

www.forumpediatryczne.pl/forum/ciekawe-przepisy-na-dzieciece-menu/watek/873949/1.html

Witam, mam pytanie. Dziecko roczne, pani okulistka zaleciła zakraplać zezujące oko raz dziennie atropiną 0,5% przez okres ośmiu tygodni. Czy ta terapia jest bezpieczna i powszechnie stosowana?

Dla pewności skonsultowałabym się z dr Moniką z Instytutu Oka Dzięgielewska, u mojej rocznej córeczki razem z mężem zaobserwowaliśmy, że "ucieka" jej oczko. Teoria powtarzana często nawet przez lekarzy (pediatrów czy niektórych okulistów), iż u dziecka do 2 r.ż. "zez jest czymś normalnym" jest nie tylko błędna. Doktor zajęła się kompleksową opieką mojej małej. Jesteśmy zdecydowanie zadowoleni z jej podejścia do córeczki.

wtam,moja wnuczka nietypowo zezuje ma 3 miesiące, i gdy jest wkładana do fotelika do auta. jeej obie gałki oczne schodzą w kąciki oczu przy nosie,córka bardzo się boi wizyty u okulisty, proszę o odpowiez co to może być za przyczyna

Witam! Moj synek w wieku 6mc zaczal zezowac.Po wizycie u okulisty okazalo sie ze ma zeza naprzemiennego rozbieznego, przy czym ma napiecie miesniowe jeszcze nie chodzi samodzielnie.czy ktos tez ma taka sytuacje.W mojej rodzinie ani meza nie ma wad zeza genetyka nic nam nie wykazala.W tej chwili ma 23 miesiace nosi okularki i czy wy tez macie lub mieliscie problemy z rozwoje??? POMOCY

Czy ktoś może był u okulisty z dzieckiem w spectrum we Wrocławiu ? Też wydaje mi się że synek robi zeza gdzie najlepiej z takim problemem się wybrać? Czy trzeba mieć skierowanie od rodzinnego?