Artykuł omawia zasady prawidłowego żywienia niemowląt w pierwszym roku życia. Podkreślono konieczność prawidłowego odżywiania się matki karmiącej oraz zasady wprowadzania kolejnych pokarmów niezbędnych w żywieniu niemowlęcia.
Rozszerzanie diety niemowlęcia opiera się na kilku zasadach
Należy pamiętać, aby nowe produkty wprowadzać co kilka dni, zwiększając systematycznie objętość nowego posiłku i obserwując reakcję ze strony dziecka. Jako pierwsze w diecie niemowlęcia karmionego piersią, które ukończyło 6 miesiąc życia pojawiają się soki i/lub przeciery owocowe oraz papki jarzynowe.
Najbezpieczniejsze są dostępne w sprzedaży produkty dla niemowląt posiadające atesty gwarantujące bezpieczeństwo podawanych produktów. Szczególnie preferowane są owoce i warzywa naszej strefy klimatycznej podawane w formie papkowatej przy użyciu łyżeczki. Należy pamiętać, że soki owocowe nie powinny zastępować pokarmu kobiecego (czy mleka modyfikowanego), gdyż podawane w nadmiarze mogą zmniejszać spożycie białka, wywołać biegunkę, a także próchnicę.
Każdy owocowy lub warzywny posiłek powinien być zakończony przystawieniem do piersi, co skutecznie pozwala zmniejszyć ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej. W 7-8 miesiącu życia włączamy także do diety bezmleczne, bezglutenowe kleiki lub kaszki. Wprowadzane produkty zbożowe bezglutenowe powinny być wzbogacane w żelazo. W następnej kolejności w diecie dziecka pojawia się gotowane mięso jako dodatek do jarzyn lub składnik zupki z założeniem ,że zupka nie jest przygotowywana na wywarze mięsnym.
Tłuszczowym składnikiem zupy może być świeże masło, oliwa z oliwek lub bezerukowy olej rzepakowy. W tym czasie włączamy także gotowane żółtko. Po ukończeniu 10 miesiąca życia do diety włączamy produkty glutenowe, całe jajko, a po 11- 12 miesiącu życia pierwsze produkty zawierające białko mleka krowiego pod postacią twarożku lub naturalnego jogurtu.
Czas rozpoczęcia podaży nowych pokarmów zależy od dojrzałości dziecka zarówno w zakresie funkcji układu pokarmowego jak i dojrzałości psychologicznej. Około 12 miesiąca życia zwykle przychodzi moment całkowitego odstawienia od piersi, chociaż wiele matek karmi swoje dzieci znacznie dłużej. Moment zakończenie karmienia naturalnego jest trudną chwilą w życiu niemowlęcia. Zostały opracowane sposoby ułatwiające zakończenie karmienia piersią:
- nie należy odstawiać dziecka od piersi z dnia na dzień,
- porcje karmienia należy zmniejszać stopniowo, zaczynając od pory obiadowej, potem drugiego śniadania i podwieczorku, najdłużej utrzymując karmienie poranne i wieczorne,
- należy wybrać odpowiedni czas do ograniczenia i całkowitego zaprzestania karmienia piersią (pora roku, stan zdrowia dziecka),
- należy pamiętać, aby w tym trudnym dla niemowlęcia okresie obdarzać dziecko czułością i miłością, często je przytulać, bawić się z nim,
- jeżeli w trakcie odstawienia obserwuje się nadprodukcję pokarmu, należy odciągać go w porach uprzednich karmień, ale nigdy do końca.
W sytuacji, gdy niemowlę nie może być karmione piersią istnieje konieczność zastosowania mlecznych mieszanek modyfikowanych. Mieszanki te są oparte na mleku krowim, które w procesie produkcyjnym podlega takim modyfikacjom, aby upodobnić jego skład do składu mleka kobiecego. Należy wyróżnić dwa rodzaje mleka modyfikowanego:
- mleko początkowe, zalecane do stosowania do 5 miesiąca życia,
- mleko następne od 6 miesiąca.
Składniki odżywcze mleka dla dzieci
Wg dyrektywy Unii Europejskiej zarówno mleko początkowe jak i następne zawiera określoną ilość energii, podstawowych składników odżywczych oraz witamin, ze szczególnym uwzględnieniem witamin A,D,E i K, a także makro- i mikroelementów, w tym także dodatek żelaza, cynku i jodu w mleku następnym. Niezbędna jest także modyfikacja ilości i składu tłuszczów w mieszankach mlecznych. Nowoczesne mieszanki modyfikowane zawierają także w swoim składzie tłuszcze strukturalne, prebiotyki oraz probiotyki, wywierające korzystny wpływ na organizm poprzez poprawę równowagi w zakresie mikroflory jelitowej.
fot. panthermedia
Schemat rozszerzania diety niemowlęcia karmionego sztucznie jest podobny do opisanego powyżej schematu dla niemowląt karmionych piersią, z tym że nowe produkty pojawiają się w diecie wraz ze zmiana mleka początkowego na następne, czyli w 6 miesiącu życia. Pozostałe składniki włączamy zatem o miesiąc wcześniej w stosunku do niemowląt karmionych piersią.
Należy jednak pamiętać o konieczności dostosowania przedstawionych schematów do indywidualnych potrzeb niemowlęcia, mając na uwadze przede wszystkim jego aktualny rozwój uwzględniający umiejętność siedzenia oraz koordynację żucia i przełykania pokarmów stałych. Prawidłowe żywienie niemowlęcia to jeden z warunków prawidłowego rozwoju psychoruchowego dziecka, a odpowiednio rozszerzana i wzbogacana dieta wpływa na kształtowanie się prawidłowych przyzwyczajeń żywieniowych w wieku dziecięcym.