Zaburzenia tikowe u dzieci

Tiki można podzielić na ruchowe, wokalne i czuciowe. Klasyfikowane są jako zaburzenia funkcjonowania społecznego, jednak mają neurobiologiczne podłoże.

Tiki ruchowe są spontaniczne, bezcelowe, nagłe, krótkotrwałe, nierytmiczne, są to ruchy mimowolne. Początkowo pojawia się potrzeba wykonania triku, następnie narasta napięcie, które zostaje rozładowane przez tik. Mogą mieć różne umiejscowienie, jednak najczęściej dotyczą twarzy, głowy, szyi, obręczy barkowej, rąk oraz mięśni tułowia.

Tiki wokalne to spontaniczne, bezcelowe, stereotypowe, nagłe i krótkotrwałe mimowolne wypowiadanie dźwięków, pojedynczych słów lub całych zdań. Objawy nasilają się podczas sytuacji stresowych, mogą występować nawet podczas snu.

Tiki czuciowe definiuje się jako doznania somatyczne. Są krótkotrwałe, powtarzające się, odczuwane na skórze lub blisko niej. Mogą być związane z ruchem danej części ciała lub być samoistne.

Wyróżnia się tiki przemijające, przewlekłe lub zespoły tików głosowych i ruchowych. Tiki przemijające mogą być liczne lub pojedyncze, ruchowe lub głosowe. Występują wielokrotnie w ciągu dnia przez okres co najmniej 4 tygodni, jednak krócej niż rok. Tiki przewlekłe trwają dłużej niż 12 miesięcy. W przypadku zespołu tików występują liczne tiki ruchowe oraz co najmniej jeden tik głosowy. Nie muszą one występować jednocześnie. Zaburzenia występują dłużej niż rok.

Tiki przemijające występują nawet u 15% dzieci, a przewlekłe od 2-5%. W etiologii zaburzeń duże znaczenie odgrywają czynniki genetyczne i środowiskowe. Zaburzenia zaczynają się w wieku od 2 do 15 lat. Początkowo obserwuje się pojedynczy tik ruchowy.

Obraz kliniczny cechuje się dużą zmiennością. Tiki mogą pojawiać się w określonej kolejności lub chaotycznie. Okresy remisji mogą być długie. Z wiekiem tiki ulegają stabilizacji lub całkowicie zanikają.

fot. ojoimages

Leczenie jest objawowe. Konieczne jest wytłumaczenie charakteru objawów i zmiana nastawienia rodziców, którzy często karzą dziecko za tiki. Należy zwrócić uwagę na czynniki nasilające tiki. Leczenie polega na monitorowaniu objawów, odraczaniu lub zastępowaniu inną aktywnością. Stosuje się również metody relaksacyjne.