Trądzik jest jednym z najczęstszych problemów w praktyce lekarza rodzinnego i lekarza pediatry. Schorzenie to dotyczy prawie 80% młodych osób między 11 a 30 rokiem życia, często jest poważnym problemem estetycznym i zdrowotnym. Artykuł omawia przyczyny trądziku oraz zasady jego leczenia.
W zależności od charakteru dominujących zmian wyróżniamy różne postacie kliniczne trądziku. Jeżeli przeważają zmiany niezapalne – zaskórniki, mówimy o trądziku zaskórnikowym, jeżeli większość wykwitów to grudki i krostki – o trądziku grudkowo-krostkowym. Trądzik ropowiczy charakteryzuje się występowaniem zmian naciekowych, guzowatych, torbieli i cyst. W trądziku bliznowcowym po ustąpieniu zmian zapalnych dochodzi do powstawania przerosłych blizn.
Trądzik odwrócony, odmiana trądziku ropowiczego, charakteryzuje się występowaniem zmian naciekowych z przetokami w okolicach narządów płciowych, dołów pachowych i pachwin. Trądzik piorunujący (acne fulminans) jest rzadką i bardzo ciężką odmianą trądziku ropowiczego, obejmuje z reguły, oprócz twarzy, plecy i klatkę piersiowę. Charakteryzuje się występowaniem dodatkowych objawów ogólnych, takich jak: podwyższona temperatura, bóle stawowe, leukocytoza, podwyższone OB, zmiany kostne, głównie w stawach mostkowo-obojczykowych. Odmiana ta dotyczy głównie chłopców i młodych mężczyzn.
Postacie kliniczne trądziku
-
trądzik zaskórnikowy
-
trądzik grudkowo-krostkowy
-
trądzik ropowiczy:
-
trądzik guzkowy
-
trądzik skupiony
-
trądzik odwrócony
-
-
trądzik bliznowcowy
-
trądzik piorunujący
Powikłania trądziku
Bliznowacenie może dotyczyć nawet 95% chorych ze zmianami zapalnymi. Dlatego tak ważne jest intensywne i skuteczne leczenie zmian zapalnych, nawet czasem dość powierzchownych. Około 15% pacjentów z bliznami potrądzikowymi miało pierwotnie zmiany względnie powierzchowne.
Leczenie trądziku
Niestety nie istnieje żadne, poza izotretinoiną, leczenie przyczynowe trądziku. Wszystkie metody leczenia prowadzą do usuwania objawów procesu chorobowego. Ponieważ jest to choroba przewlekła, wymaga długotrwałego leczenia, które może trwać nawet kilka lat. Leczenie należy dopasować do postaci klinicznej trądziku. U 60% pacjentów wystarcza odpowiednia pielęgnacja i leczenie miejscowe.
Leczenie miejscowe
Kwas azelainowy
Jest to stosunkowo łagodny i dobrze tolerowany preparat o działaniu komedolitycznym i przeciwbakteryjnym. Ponadto hamuje melanogenezę, co jest pomocne w usuwaniu przebarwień potrądzikowych.
Nadtlenek benzoilu
Preparat ten zapewnia dobrą skuteczność w leczeniu powierzchownych zmian zapalnych, działa bakteriostatycznie, możliwe, że również bakteriobójczo. Nadtlenek benzoilu w terapii skojarzonej z antybiotykiem jest bardziej skuteczny i lepiej tolerowany niż sam nadtlenek benzoilu. Wykazuje większy i silniejszy efekt w zwalczaniu Propionibacterium acnes w porównaniu z antybiotykami. Głównym ograniczeniem w jego stosowaniu jest zależne od stężenia leku podrażnienie skóry lub jej suchość i odbarwianie ubrań.
Retinoidy
Do miejscowo stosowanych retinoidów należą: tretinoina, isotretinoina, adapalen i zorac. Retinoidy miejscowe wpływają na normalizacją procesów proliferacji i rogowacenia keratynocytów mieszkowych oraz umożliwiają prawidłowe złuszczanie nabłonka mieszkowego. Prowadzi to do zahamowania powstawania mikrozaskórników, zapobiegając tym samym powstawaniu wykwitów zapalnych. Retinoidy dodatkowo ułatwiają penetrację innych substancji leczniczych. U pacjentów ze zmianami zapalnymi i zaskórnikowymi najlepsze rezultaty osiągamy łącząc miejscowe preparaty przeciwbakteryjne ze środkami komedolitycznymi.