Czy dziecko otrzymujące antybiotyk powinno stosować jednocześnie probiotyk? Jaki preparat probiotyku wybrać? Jaka jest skuteczność probiotyków w profilaktyce jelitowych powikłań antybiotykoterapii?
Ad 3
Wybór preparatu i dawki probiotyku w profilaktyce jelitowych zaburzeń poantybiotykowych
Systematyczny przegląd piśmiennictwa i analiza wyników przeprowadzonych badań naukowych jednoznacznie wykazały, że istnieją bardzo duże różnice w skuteczności profilaktycznego działania poszczególnych szczepów (preparatów) probiotyków.
Spośród wielu testowanych szczepów bakterii znamienną statystycznie skutecznością wykazały się zaledwie trzy szczepy:
-
Lactobacillus rhamnosus GG (dostępny w Polsce jako Dicoflor, Floridral oraz Idoform Kid)
-
Saccharomyces boulardii (dostępny w Polsce jako Enterol)
-
Lactobacillus sporogenes (aktualnie niedostępny w Polsce)
Korzystny efekt ochronny w stosunku do powikłań antybiotykoterapii ma też Bifidobacterium lactis Bb12, obecny w niektórych mlekach probiotycznych dla niemowląt. Nie występuje on jednak jako oddzielny preparat w kapsułkach, więc nie będzie omawiany w tym miejscu
Autorzy cytowanej analizy dokonali obliczeń "siły działania" poszczególnych szczepów probiotyku, ocenianej jako Risk Ratio (RR), czyli współczynnik ryzyka wystąpienia niepożądanych objawów u osób stosujących profilaktykę danym preparatem. Najwyższą skuteczność wykazano w stosunku do szczepu Lactobacillus rhamnosus GG (RR 0.30, czyli redukcja ryzyka o 70%), na drugim miejscu był Saccharomyces boulardii (RR 0.45, czyli redukcja ryzyka o 55%), na trzecim - Lactobacillus sporogenes (RR 0.47).
Wykazano także, że duże znaczenie ma zastosowanie odpowiedniej dawki probiotyku. Analiza w podgrupach, oceniająca efekt w zależności od dawki, pozwoliła na wyznaczenie progu 5 miliardów kolonii bakteryjnych (5x109 CFU) jako granicy minimalnej, dobowej dawki dającej skuteczną profilaktykę poantybiotykową. W badaniach, w których podawano pacjentom mniejsze dawki (w zakresie od 2 do 4,5 miliarda bakterii na dobę) nie wykazano żadnego znamiennego efektu ochronnego.
Autorzy cytowanego przeglądu piśmiennictwa dokonali również analizy pod kątem odpowiedzi na pytanie, czy probiotyki są bardziej skuteczne u pacjentów leczonych konkretnymi, wybranymi antybiotykami. Wykazano, że pozytywny efekt probiotyków był szczególnie widoczny przy doustnym stosowaniu tzw. beta-laktamów, czyli penicylin i cefalosporyn, będących obecnie najczęściej stosowanymi antybiotykami w praktyce ambulatoryjnej (dla tej grupy pacjentów RR wynosił średnio 0.22, co oznacza redukcję ryzyka biegunki o 78%).
