Wstęp, definicje

Podstawą leczenia alergii na białko mleka krowiego u niemowląt i małych dzieci jest zastosowanie tzw. diety bezmlecznej w oparciu o hydrolizaty wysokiego stopnia. Oznacza to wyłączenie z diety dziecka mleka i przetworów mlecznych i włączenie w to miejsce mieszanek mlecznych zawierających białko o znacznym stopniu hydrolizy. Wytyczne grup ekspertów pozostawiają do decyzji lekarza wybór typu hydrolizatu - kazeinowy czy serwatkowy.

Pomimo, że hydrolizat wysokiego stopnia jest preparatem z wyboru i mieszanką pierwszego rzutu przy potwierdzonej, lub wysoce prawdopodobnej alergii na białka mleka, należy liczyć się z możliwością, że alergia u dziecka jest tak nasilona, że nawet zastosowanie hydrolizatu wysokiego stopnia nie spowoduje remisji objawów.

Zjawisko to jest coraz częściej opisywane w literaturze medycznej. W takich sytuacjach rozwiązaniem optymalnym jest preparat o maksymalnym stopniu hydrolizy - mieszanka elementarna, w której źródłem białka są wolne aminokwasy, co praktycznie całkowicie pozbawia je immunogenności. Na polskim rynku od kilku lat dostępny jest tego typu hydrolizat z linii Bebilon, znany pod nazwą Bebilon Amino. Wkrótce powszechnie dostępny powinien też być preparat, który na świecie jest synonimem mieszanki elementarnej - Neocate (Bebilon Neocate).

Epidemiologia ciężkich alergii pokarmowych

Niemowlęta i małe dzieci są szczególnie predysponowane do ciężkich reakcji alergicznych. Wynika to z następujących faktów:

1) Zwiększona przepuszczalność jelit w pierwszym roku życia (zwłaszcza w pierwszych trzech miesiącach życia dziecka), co powoduje bardzo łatwą penetrację antygenów i silną alergizację

2) Bardzo duże - licząc proporcjonalnie do masy ciała - obciążenie organizmu alergenami obcogatunkowego białka u dzieci karmionych sztucznie

3) Częste współistnienie chorób pogłębiających dysfunkcję jelit i dodatkowo zwiększających ich przepuszczalność, takich jak wcześniactwo, niedożywienie z innych przyczyn, wirusowe i bakteryjne zakażenia przewodu pokarmowego, refluks żołądkowo-przełykowy i wiele innych.

Szacuje się, że brak pełnej skuteczności hydrolizatów wysokiego stopnia, a co za tym idzie potrzeba stałego lub okresowego stosowania mieszanek elementarnych, może dotyczyć około 5% wszystkich dzieci z potwierdzoną alergią na białko mleka krowiego. Wśród dzieci z ciężkimi postaciami alergii, kierowanymi z tego powodu do ośrodka III stopnia referencyjności, odsetek ten może być wielokrotnie większy! Przykładem może być praca zespołu z Kliniki Pediatrii w Białymstoku, pod kierunkiem prof. Macieja Kaczmarskiego. Autorzy tej pracy zbadali grupę 67 dzieci z ciężkim atopowym zapaleniem skóry i potwierdzoną alergią na białka mleka krowiego. Wykazano, że w tak wyselekcjonowanej grupie aż 32,8% dzieci miało alergię na hydrolizaty wysokiego stopnia.