Diagnostyka chorób układu moczowego - część 1: objawy kliniczne i badania laboratoryjne

Badanie moczu jest jednym z najczęściej wykonywanych badań laboratoryjnych. Poniższy artykuł przedstawia podstawowe zasady wykonywania oraz interpretowania badania ogólnego i posiewów moczu. Przedstawiono także najczęstsze objawy chorób układu moczowego z podkreśleniem odrębności poszczególnych grup wiekowych.

Reklama

Wstęp

Choroby układu moczowego u dzieci, szczególnie u dzieci najmłodszych, są czasem trudne do zauważenia przez rodziców, ponieważ nie przebiegają w taki sam sposób jak u dorosłych. W okresie noworodkowym i wczesnoniemowlęcym poza zakażeniami dróg moczowych musimy uwzględnić jeszcze obecność wrodzonych nieprawidłowości w obrębie układu moczowego. Te wrodzone wady dotyczyć mogą:

funkcji układu moczowego, którą jest wydalenie zbędnych produktów „pracy” komórek i tkanek ustroju, utrzymywanie prawidłowego stężenia sodu, potasu i innych niezbędnych do prawidłowego działania składników oraz produkcja kilku hormonów takich jak erytropoetyna (odpowiedzialna za prawidłowe wytwarzanie erytrocytów w szpiku), renina (pozwalająca utrzymywać prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi) czy witamina D₃ (niezbędna do prawidłowej budowy kości dziecka)
budowy anatomicznej układu moczowego (wady ujścia cewki moczowej u chłopców, refluks pęcherzowo-moczowodowy).

U starszego dziecka, u którego nie stwierdzono wady układu moczowego, najczęstszą chorobą jest zakażenie dróg moczowych.

Objawy kliniczne chorób układu moczowego

U noworodka i niemowlęcia rodzic lub pediatra stwierdza zazwyczaj:

słabszy przyrost masy ciała,
niechęć do jedzenia,
niepokój,
przedłużającą się żółtaczkę,
stany podgorączkowe lub gorączkę,
objawy ze strony przewodu pokarmowego – kolki, ulewania, wymioty, nieprawidłowe stolce.

fot. panthermedia

Jak można łatwo zauważyć objawy te mogą występować w całej grupie chorób nie związanych z układem moczowym lub nawet być zjawiskiem normalnie występującym w tym okresie życia dziecka np. ulewania lub kolki. Z tego powodu pediatra, nawet przy pozornie nie związanych z układem moczowym objawach, zleca wykonanie badania ogólnego moczu i posiewu, aby wykluczyć właśnie zakażenie dróg moczowych jako przyczynę tych zaburzeń.

U dzieci paroletnich i kilkuletnich infekcje dróg moczowych mogą przebiegać pod postacią: bólów brzucha, wzdęć, biegunek, w przewlekłych stanach – z niedoborem masy ciała, stanami podgorączkowymi lub gorączką.
Objawy bólu dolnej części brzucha, pieczenia cewki moczowej typowe dla osób dorosłych zgłaszają dzieci starsze - zazwyczaj powyżej 6 roku życia.