Omówienie dokumentu będącego oficjalnym stanowiskiem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w sprawie stosowania szczepionek przeciwko zakażeniom pneumokokowym.
Szczepionka skoniugowana, określana w piśmiennictwie skrótem PCV-7 jest szczepionką opracowaną z myślą o dzieciach poniżej 5 roku życia i jako jedyna jest dopuszczona do stosowania u niemowląt. Dostępna jest na rynku polskim pod nazwą Prevenar. Toczą się prace nad stworzeniem szczepionek skoniugowanych zawierających antygeny 10 lub 13 serotypów pneumokoka, co powinno jeszcze bardziej zwiększyć ich skuteczność.
Ocena skuteczności i bezpieczeństwa szczepionki PCV-7
Szczepionka PCV-7 zawiera antygeny 74-86% serotypów pneumokoka odpowiedzialnych za zakażenia inwazyjne w krajach wysoko rozwiniętych. W USA szczepionka PCV-7 jest rutynowo stosowana w masowych szczepieniach niemowląt już od roku 2000 i podano ją ponad 20 milionom dzieci. Wykazano, że jest to szczepionka bezpieczna, a łagodne objawy uboczne dotyczą jedynie około 4,7% zaszczepionych dzieci. Jedynym bezwzględnym przeciwwskazaniem do jej podania jest ciężka nadwrażliwość na poprzednią dawkę szczepionki.
Doświadczenia amerykańskie wskazują na wysoką skuteczność szczepionki PCV-7. Najważniejszą zaletą szczepionek skoniugowanych jest indukowanie odpowiedzi T-komórkowej z rozwojem pamięci immunologicznej. Aż 97,4% dzieci, które otrzymały co najmniej 3 dawki szczepionki, wykazywało wysoką odporność przeciwko szczepom pneumokoka zawartym w szczepionce. W USA w populacji dzieci do lat 2 poddanych szczepieniom uzyskano redukcję o 98% liczby zachorowań na inwazyjne zakażenia pneumokokowe, wywołane przez serotypy szczepionkowe. Ponieważ pneumokoki są jedną z częstszych przyczyn zapaleń płuc, nie dziwi fakt, że u dzieci szczepionych przeciwko pneumokokom wykazano ponad 30% zmniejszenie częstości występowania potwierdzonych radiologicznie zapaleń płuc.
fot. panthermedia
Korzystnym efektem szczepionki PCV-7 jest fakt, że redukcja zachorowań dotyczy w największym stopniu najpoważniejszych zakażeń inwazyjnych (zapalenia płuc, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, posocznice). Mniejszy wpływ ma na zapalenia ucha środkowego, gdzie nie uzyskano tak dużej redukcji zachorowań.
Niezwykle cennym efektem szczepień u dzieci było - obserwowane w USA - zmniejszenie liczby zachorowań u osób starszych, kontaktujących się z dziećmi, nawet jeżeli te starsze osoby nie były poddane szczepieniu. Wynika to prawdopodobnie ze zmniejszenia się odsetka nosicielstwa pneumokoków w jamie nosowo-gardłowej u dzieci, a co za tym idzie - zmniejszenia ryzyka przeniesienia zakażenia na innych domowników. Określane jest to jako odporność pośrednia, w piśmiennictwie anglojęzycznym herd immunity.