Druga część opracowania omawiającego profilaktykę chorób alergicznych u dzieci przedstawia zagadnienia doboru mieszanek mlecznych i czasu wprowadzania pokarmów silnie alergizujących.
Ad 4
Efekty kliniczne opóźniania lub przyspieszania wprowadzania do diety tzw. pokarmów uzupełniających
Propagowanym przez American Academy of Pediatrics standardem żywienia dzieci zdrowych jest stopniowe i ostrożne, ale regularne wprowadzanie kolejnych pokarmów uzupełniających (w tym także glutenu, jajek, ryb i innych pokarmów potencjalnie alergizujących) od wieku 4-6 miesięcy życia. Pełne mleko krowie w USA wprowadzane jest do diety po 12 miesiącu życia; w Polsce zaleca się mleko modyfikowane przez co najmniej 24, a nawet 36 miesięcy życia dziecka.
W stosunku do dzieci obciążonych ryzykiem rozwoju alergii zalecenia ekspertów były zwykle znacznie ostrożniejsze. Poprzednie rekomendacje Amerykańskiej Akademii Pediatrii z roku 2000 zalecały, aby dzieciom mającym rodzinne obciążenie chorobami alergicznymi nie wprowadzać do diety jajek przed ukończeniem 2 roku życia, a orzechów ziemnych, orzechów laskowych i ryb nawet do końca 3 roku życia. W ostatnich latach pojawiło się szereg publikacji poddających w wątpliwość korzyści z opóźniania wprowadzania do diety pokarmów alergizujących, a nawet sugerujące niekorzystne odległe efekty takiego postępowania.
Przykładowo w badaniu wykonanym w Finlandii wykazano, że wprawdzie w wieku 12 miesięcy odsetek alergii był mniejszy u dzieci, u ktorych opóźniano wprowadzanie pokarmów alergizujących, ale ten efekt ochronny samoistnie znikał wraz z czasem i w wieku 5 lat częstość chorób alergicznych w badanej grupie dzieci był taki sam, niezależnie od czasu wprowadzania do diety pokarmów alergizujących.
W innym badaniu opublikowanym w roku 2004 potwierdzono brak różnic w częstości astmy i atopowego zapalenia skóry niezależnie od czasu wprowadzania do diety poszczególnych pokarmów, a dodatkowo wykazano nawet, że opóźnianie wprowadzania do diety jajek może zwiększać (!) ryzyko azs u dzieci.
Istnieją też doniesienia, że pokarmy zbożowe powinny być wprowadzane raczej w okresie pomiędzy 4-6 miesiącem życia niż po 6-10 miesiącu życia. Ma to powodować "odczulenie" układu immunologicznego i zmniejszenie ryzyka alergii na pszenicę oraz nietolerancji glutenu (celiakii). Podejrzewa się, że część ciężkich reakcji alergicznych na orzechy i mleko może wynikać z nadmiernego opóźniania wprowadzania tych pokarmów do diety, czego efektem jest brak efektu "odczulenia" układu immunologicznego, a co za tym idzie - gwałtowne reakcje po spożyciu danego alergenu w późniejszym wieku.
Autorzy zaleceń w podsumowaniu tej części publikacji piszą ostrożnie, że zagadnienie wymaga dalszych badań, ale istnieją coraz liczniejsze przesłanki przemawiające przeciwko opóźnianiu wprowadzania do diety pokarmów uznawanych za silnie alergizujące (takich jak mleko krowie, ryby, jaja czy orzechy). Dotyczy to zarówno żywienia dzieci zdrowych bez obciążeń atopowych, jak i dzieci pochodzących z rodzin obciążonych alergią.