Powiększenie węzłów chłonnych jest jednym z najczęstszych problemów w praktyce lekarza pediatry oraz lekarza rodzinnego. W poniższym artykule przedstawiono podstawowe zasady diagnostyki różnicowej limfadenopatii.
Powiększenie węzłów chłonnych jest zawsze objawem bardzo niepokojącym, ale w większości przypadków nie stwierdza się poważnej choroby nowotworowej, a jedynie przyczyny niespecyficzne. Takie odczynowe niespecyficzne limfadenopatie maja zawsze charakter łagodny i rozpoznanie odnosi się do przypadków, w których nie można określić czynnika wywołującego. Spośród czynników specyficznych najczęściej stwierdza się zakażenia bakteryjne lub wirusowe, rzadziej toksoplazmozę, mononukleozę zakaźną i gruźlicę.
Jest niezwykle ważne, aby badając dziecko z limfadenopatią, z jednej strony pamiętać o możliwości istnienia poważnych chorób, ale jednocześnie w pierwszej kolejności rozważać te najczęstsze, łagodne schorzenia, tak aby zmniejszyć niepokój rodziców i nie obciążać dziecka niepotrzebnymi badaniami diagnostycznymi. Postawienie właściwego rozpoznania i znalezienie przyczyny powiększenia węzłów chłonnych u dziecka wymaga postępowania krok po kroku.
Najważniejsze elementy postępowania diagnostycznego zostały przedstawione w poniższej tabeli.
Wywiad |
Czas trwanie limfadenopatii, towarzyszące objawy (gorączka, kaszel, poty dzienne i nocne, wysypka), używane leki i inne czynniki jatrogenne (szczepienia ochronne, podanie surowicy), dieta, kontakt ze zwierzętami, kontakt z chorymi na choroby zakaźne, narażenie na czynniki środowiskowe
|
Badanie fizykalne |
Za pomocą badania palpacyjnego należy określić: liczbę powiększonych węzłów chłonnych, rozległość obszaru, lokalizację, wielkość, spoistość, konsystencję, odgraniczenie od otoczenia, przesuwalność i bolesność. Zbadać należy wszystkie dostępne grupy węzłów chłonnych. Należy ocenić ponadto miejscowe objawy zapalne, powiększenie wątroby i śledziony, uszkodzenia skóry, rumień, świąd, zmiany stawowe. Konieczne jest badanie otolaryngologiczne.
|
Badanie laboratoryjne podstawowe |
Morfologia z rozmazem i liczbą płytek krwi, OB., CRP, aminotransferazy, elektroforeza białek, elektrolity, biopsja szpiku kostnego, odczyny w kierunku toksoplazmozy, odczyn tuberkulinowy
|
Testy specyficzne |
Przeciwciała lub badanie PCR na obacność wirusa EBV, CMV, HSV, HBV, HCV, HIV, różyczki, adenowirusów, przeciwciała przeciwjądrowe, badania w kierunku brucelozy, listeriozy, kiły
|
Badania obrazowe |
Rtg klatki piersiowej (przednio-tylne i boczne), USG jamy brzusznej, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, limfografia
|
Zabiegi chirurgiczne |
W przypadku obecności powiększonych węzłów chłonnych w jamie brzusznej- laparotomia zwiadowcza, w klatce piersiowej – torakotomia lub mediastinoskopia zwiadowcza z biopsją węzła i badaniem histopatologicznym
|
Biopsja węzła |
Badanie histopatologiczne, badanie cytologiczne, posiewy w kierunku bakterii, grzybów, pierwotniaków, badanie immunologiczne, badanie biomolekularne bioptatu węzła chłonnego
|