DEFINICJE

Przewlekłe zaparcia stolca są narastającym problemem w praktyce pediatrycznej i stanowią przyczynę nawet 25% porad udzielanych w poradniach gastroenterologicznych. Za najbardziej przydatną definicję zaparcia uważa się definicję uwzględniającą zmianę konsystencji stolca i częstości defekacji. Stąd jako zaparcie traktuje się oddawanie stolców twardych, spieczonych i(lub) utrudnione, wymagające wysiłku oddawanie kału oraz wydalanie go w odstępach większych niż 3 dni przez 2 lub więcej tygodni.

CZAS PASAŻU JELITOWEGO

Czas przechodzenia pokarmu przez przewód pokarmowy i związany z nim czas pasażu przez jelito grube, a co za tym idzie, dzienna liczba wypróżnień, konsystencja, masa i objętość stolca zmieniają się wraz z wiekiem. Czas pasażu u niemowlęcia karmionego piersią jest krótszy niż u żywionego mieszanką modyfikowaną.

U niemowląt do 3 miesiąca życia średni czas pasażu wynosi 8,5 godzin, czego efektem jest oddawanie 1-7 stolców dziennie. Przeciętnie dla dzieci w wieku 4-24 miesiące wynosi on 16 godzin, dla dzieci w wieku 3-13 lat – 26 godzin, a po okresie dojrzewania – czas pasażu przez jelito grube jest podobny jak u osób dorosłych i waha się od 30 do 48 godzin.

Wydłużeniu czasu pasażu towarzyszy stopniowa redukcja liczby wypróżnień. Dzieci w wieku 1-4 lata, oddają przeciętnie 1-2 stolce dziennie, a u dzieci w wieku szkolnym – rytm defekacji przypomina prawidłowy rytm u dorosłych, u których liczba stolców waha się od trzech dziennie do jednego co 3 dni.

PRZYCZYNY ZAPARĆ

Patomechanizm zaparć jest złożony i zależny od czynników zewnętrznych jak dieta czy wpływy środowiskowe oraz od czynników wewnątrzpochodnych związanych z zaburzeniami budowy i/lub czynności jelita grubego oraz innych narządów. Większość zaparć u dzieci ma charakter czynnościowy, jedynie u niewielkiej grupy stwierdza się przyczyny organiczne (5-10%).