Trądzik jest jednym z najczęstszych problemów w praktyce lekarza rodzinnego i lekarza pediatry. Schorzenie to dotyczy prawie 80% młodych osób między 11 a 30 rokiem życia, często jest poważnym problemem estetycznym i zdrowotnym. Artykuł omawia przyczyny trądziku oraz zasady jego leczenia.
Leczenie ogólne
Leki antyandrogenowe
Do preparatów o działaniu antyandrogenowym należą hormonalne leki antykoncepcyjne (Diane 35, Jeanine, Yasmine). Ich działanie polega na hamowaniu wiązania DHT z receptorami androgenowymi w obrębie gruczołów łojowych. U kobiet, u których stwierdza się w surowicy podwyższony poziom testosteronu lub siarczanu dehydrotestosteronu (DHEA-S), który jest tzw. markerem obwodowego hyperandrogenizmu, można stosować również silniejszy preparat, octan cyproteronu (Androcur). Działanie antyandrogenne posiada także spironolakton.
Antybiotykoterapia
Głównym wskazaniem do stosowania ogólnego antybiotyków jest średnio nasilona i ciężka postać trądziku grudkowo – krostkowego. Mechanizm działania antybiotyków polega na ograniczeniu populacji Propionibacterium acnes i zmniejszeniu reakcji zapalnej, poprzez hamowanie chemotaksji granulocytów obojętnochłonnych i produkcji cytokin. Tetracykliny zmniejszają także produkcję prostaglandyn, hamują syntetazę tlenku azotu oraz zwiększają ekspresję enzymu nadtlenku dysmutazy (minocyklina)
Leczenie systemowe antybiotykami prowadzimy przez minimum 3 miesiące. Całkowity czas leczenia: 3–6 miesięcy. Głównymi antybiotykami stosowanymi w leczeniu trądziku są antybiotyki z grupy tetracyklin, w razie nadwrażliwości na tetracykliny możemy stosować makrolidy.
Izotretinoina
Izotretinoina, doustny retinoid, jest jedynym lekiem działającym na wszystkie (poza hormonalnym) elementy patogenezy trądziku. Powoduje ona wybitne zmniejszenie wydzielnia łoju, działa przeciwzaskórnikowo, redukuje liczbę bakterii P. acnes, działa przeciwzapalnie. W trakcie leczenia izotretinoiną dochodzi do trwałego zmniejszenia gruczołów łojowych. Isotretinoina wskazana jest w ciężkich postaciach trądziku, zwłaszcza u pacjentów, u których dochodzi do powstawania blizn. Leczenie prowadzi się aż do osiągnięcia dawki skumulowanej 120-150 mg/kg, uważa się, że może to zmniejszyć możliwość nawrotu choroby. W trakcie leczenia izotretinoiną nie stosuje się innych leków przeciwtrądzikowych.
Częste działania uboczne obejmują suchość i pękanie warg oraz suchość skóry i wysychanie śluzówek oczu. Niektórzy z pacjentów odczuwają bóle mięśniowe, bóle pleców, a także łagodne bóle głowy na początku terapii. Mogą się również pojawiać krwawienia z nosa i nadmierna urażalność skóry. Doustna isotretinoina jest silnym teratogenem, możliwe jest również występowanie zmian nastroju i depresji w trakcie leczenia.
Piśmiennictwo
-
H. Gollnick – Current concept of the pathogenesis of acne. Drugs 2003;63(15):1579-1596
-
H. Gollnick, M. Schramm – Topical drug treatment in acne. Dermatology 1998;196:119-125
-
T. Jansen, G. Plewig, A. Kligman – Pathophysiology of acne. Dermatologic Therapy 1998;6:7-17
-
A. Shalita – Topical retinoids. Dermatologic Therapy 1998;6:32-34
-
A. Shalita, J. Strauss – Oral isotretinoi in acne. Dermatologic Therapy 1998;6:44-46
-
D. Thiboutot, D. Lookingbill – hormonal therapy of acne. Dermatologic Therapy 1998;6:39-43
-
H. Wolska, A. Langner, W. Stąpór – Zasady diagnostyki i optymalnego leczenia trądziku pospolitego (acne vulgaris). Medipress Dermatologia 1997;4:2-12
-
Management of acne. A report from a global alliance to improve outcomes in acne – Supplement to Journal of the American Academy of Dermatology. 2003;49,1
