Proces próchnicy zaczyna się od zmętnienia szkliwa zęba. Jest to tak zwana biała plama próchnicowa, która nie wymaga jeszcze zaopatrzenia stomatologicznego i może wycofać się po zastosowaniu preparatów wapnia i fluoru. Jeśli w tym momencie nie zastosuje się odpowiedniej profilaktyki fluorowej, dochodzi do progresji zmian i pojawienia się próchnicy powierzchownej, a następnie po objęciu głębszych tkanek zęba (szkliwa, zębiny) próchnicy średniej i głębokiej. Przejście procesu zapalnego do komory zęba może prowadzić do powikłań w postaci zapalenie miazgi i tkanek otaczających ząb.

EPIDEMIOLOGIA

Próchnica może wystąpić już w pierwszym wyrzynającym się ząbku, w pierwszym roku życia dziecka. Częstość próchnicy w Polsce wzrasta nawet do 90-100% w populacji dzieci 6-7 letnich. Za wysokie ryzyko postępu choroby uznaje się powstawanie 4 lub więcej ubytków w ciągu roku.

Próchnicy w zębach mlecznych sprzyja:

- słaba mineralizacja szkliwa i zębiny

- kształt anatomiczny utrudniający prawidłowe oczyszczanie z resztek pokarmowych

- częste podjadanie szczególnie produktów węglowodanowych

- długotrwałe zaleganie resztek pokarmu

- zbyt rzadkie czyszczenie zębów

Zwiększona częstość występowania próchnicy dziecięcej dotyczy nie tylko rodzin, które nie przestrzegają w sposób dostateczny higieny jamy ustnej, ale również dzieci mieszkających na terenie, na którym stwierdza się niedostateczne stężenie fluoru w wodzie pitnej. Próchnica częściej dotyczy również dzieci, które w okresie wczesnodziecięcym były zbyt długo karmione sztucznie butelką lub mają zaburzone wydzielanie śliny. Wczesna próchnica atakuje kolejne wyrzynające się ząbki i w konsekwencji doprowadza do ich utraty i zaburzeń zgryzu, co następuje najczęściej pomiędzy 3 a 5 rokiem życia dziecka.

METODY ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY

1. PRAWIDŁOWA HIGIENA JAMY USTNEJ

- u niemowląt: po każdym karmieniu piersią lub butelką należy przemywać dziąsła gazikiem nasączonym przegotowaną wodą lub naparem rumianku; podobnie postępujemy po wyrznięciu się pierwszych ząbków. Do masowania dziąseł stosuje się miękkie gumowe szczoteczki, którymi niemowlę może się bawić pod nadzorem osoby dorosłej.

- w drugim roku życia: rozpoczyna się naukę mycia ząbków szczoteczką, początkowo bez pasty, później z niewielką jej ilością. Wycieramy ząbki gazikiem, ponieważ małe dziecko nie potrafi jeszcze wypłukać jamy ustnej.

- w 3-4 roku życia dziecko zazwyczaj potrafi wypluwać pastę i płukać buzię. Wtedy dopiero można stosować pasty do zębów z dodatkiem fluoru.

Należy w dziecku wykształcić nawyk przynajmniej 2-krotnego mycia zębów – rano po śniadaniu i wieczorem po kolacji. Szczoteczkę do zębów należy zmieniać co 4-6 tygodni.