Wstęp, definicje

Idealną metodą żywienia niemowląt i małych dzieci jest jak najdłuższe karmienie naturalne. Po okresie karmienia piersią mleko spożywane przez dzieci powinno być mlekiem modyfikowanym, maksymalnie upodobnionym do mleka matki. Poprawianie składu mleka, tak aby stało się podobne do złotego standardu żywienia dzieci, jakim jest mleko matki, nazywamy "humanizacją" mieszanek mlecznych.

W ostatnich kilkunastu latach stopniowo dokonał się ogromny postęp w zakresie humanizacji mieszanek mlecznych dla niemowląt i małych dzieci. Należy tu wymienić chociażby odstąpienie od dosładzania mleka sacharozą, uzupełnienie mieszanek modyfikowanych o taurynę, karnitynę i selen, czyli substancje ważne dla dziecka, a brakujące w mleku krowim, a ostatnio wprowadzenie do mieszanek mlecznych długołańcuchowych kwasów tłuszczowych LC-PUFA, mających duże znaczenie w prawidłowym rozwoju mózgu i siatkówki.

Jednym z osiągnięć nowoczesnej technologii produkcji mieszanek mlecznych dla dzieci zdrowych i chorych jest wzbogacenie ich w tak zwane prebiotyki. Prebiotyki (nie mylić z probiotykami, czyli żywymi bakteriami zawartymi w żywności) to nie ulegające trawieniu w przewodzie pokarmowym węglowodany, najczęściej frukto- i galaktooligosacharydy, których korzystne działanie biologiczne polega na stymulowaniu wzrostu określonych typów bakterii jelitowych.

Korzyści ze spożywania prebiotyków

Modelem żywności zawierającej prebiotyki jest właśnie mleko matki, w którym znajduje się ponad 130 różnych oligosacharydów prebiotycznych. Właśnie tym substancjom zawdzięczamy odmienny (korzystny!) skład flory bakteryjnej u dzieci karmionych piersią. Podejrzewa się, że substancje te mają istotny wpływ na prawidłowy rozwój układu immunologicznego oraz na zmniejszanie częstości chorób alergicznych. Niebagatelny jest też korzystny wpływ prebiotyków na konsystencję stolca, zapobiegający zaparciom.

1) Profilaktyka chorób alergicznych

Prebiotyki, w tym najczęściej stosowany w nowoczesnych mieszankach dla niemowląt zestaw GOS/FOS, stymulują wzrost wybranych szczepów bakteryjnych, zwłaszcza z grupy Lactobacilli. Z kolei o bakteriach tych wiadomo, że mają korzystny wpływ na układ immunologiczny dziecka. Wpływ ten polega głównie na przywróceniu równowagi pomiędzy układami Th1 i Th2. Efektem jest mniejsze ryzyko rozwoju chorób alergicznych.

W roku 2006 opublikowano ważną pracę potwierdzającą taki korzystny efekt profilaktyczny prebiotyków. Wykazano w niej, że mieszanka prebiotyków GOS/FOS w dawce 0,8 g na 100 ml, dodana do standardowego hydrolizatu serwatkowego, stosowanego u dzieci obciążonych dużym ryzykiem alergii, powodował ponad dwukrotne zmniejszenie ryzyka rozwoju atopowego zapalenia skóry w badanej grupie dzieci.