Niedostateczne spożycie błonnika pokarmowego może być przyczyną uporczywych zaparć. Zmiana diety jest najprostszą metodą interwencji leczniczej w takich przypadkach.
Do tej grupy należą np. otręby zbożowe, lub preparat Dicoman (błonnik rozpuszczalny uzyskiwany z bulw japońskiej rośliny Konjac-mannan). Działanie podobne do błonnika w pewnym sensie mają także preparaty syntetyczne stosowane od lat w leczeniu zaparć, jak Laktuloza czy Forlax.
Badania naukowe potwierdzające skuteczność błonnika w leczeniu zaparć
Spośród dostępnych na rynku suplementów diety zawierających błonnik, szczególnie dobrze udokumentowano skuteczność kliniczną glukomannanu uzyskiwanego z bulw japońskiej rośliny Konjac-mannan (łac. Amorphophallus konjac). Jest to roślina od wieków stosowana jako składnik pożywienia mieszkańców Azji. Od wielu lat jest też stosowana w krajach zachodnich (np. Włochy i USA) do leczenia zaparć u dzieci i dorosłych. Preparaty glukomannanu, analogiczne z dostępnym w Polsce preparatem Dicoman, były oceniane w licznych badaniach klinicznych, których wyniki publikowano w renomowanych czasopismach, jak amerykańskie “Pediatrics” i “Nutrition”.
Wyniki tych badań dowodzą, że Konjac-glukomannan jako suplement diety zwiększa częstość defekacji zarówno u osób zdrowych jak i u chorych na zaparcia, bez istotnego nasilenia objawów niepożądanych. W badaniach wykonywanych u dzieci w średnim wieku 7 lat wykazano ponadto, że jest on skuteczny także w podgrupie pacjentów z zaparciami i towarzyszącą enkoprezą (popuszczaniem stolca). Istnieją też wiarygodne dowody na skuteczność glukomannanu w normalizowaniu defekacji u dzieci z uszkodzeniami neurologicznymi.
Stosując preparaty błonnika należy zawsze pamiętać, że warunkiem poprawy jest wcześniejsze odblokowanie retencji stolca, czyli wstępne oczyszczenie końcowego odcinka jelita z zalegających mas kałowych powtarzanymi wlewami doodbytniczymi i/lub doustnymi preparatami przeczyszczającymi. Drugim warunkiem skuteczności błonnika rozpuszczalnego jest odpowiednio duża doustna podaż płynów, najlepiej wody mineralnej.
Podstawowe piśmiennictwo:
1) Vera Loening-Baucke i wsp.: Chronic constipation in children. Gastroenterology 1993;105: 1557-1564
2) Vera Loening-Baucke i wsp.: Fiber (Glucomannan) is beneficial in the treatment of childhood constipation. Pediatrics 2004;113:e259-e264
3) Hsiao-Ling Chen i wsp.: Konjac acts as a natural laxative by increasing stool bulk and improving colonic ecology in healthy adults. Nutrition 2006;22:1112-1119.
4) American Dietetic Association: Health implications of dietary fiber. Journal of the American Dietetic Association 2002;102:993-1000.
5) Staiano A i wsp.: Effect of the dietary fiber glucomannan on chronic constipation in neurologically impaired children. J Pediatr. 2000;136:41-45