Ojciec zazwyczaj przez swoją pracę i zdobywanie środków materialnych dla rodziny jest najbardziej odsuniętą osobą w rodzinie. Spędzając bardzo dużo czasu poza domem, nie jest świadkiem różnego rodzaju sytuacji dobrych i złych, które niosą ze sobą emocje. Początkowo najczęściej żona stara mu się o wszystkim opowiadać, jednakże po pewnym czasie zazwyczaj nie ma już siły mówić („przecież tyle się wydarza każdego dnia”) ani on nie ma już siły słuchać. Dziejące się rzeczy staja się drobiazgami, „o których przecież się nie rozmawia”. Coraz mniej jest czasu na wspólne rozmowy małżonków, śmiech, wspólną kawę. Kontakt ojca zmniejsza się zazwyczaj nie tylko w stosunku do żony i chorego dziecka, ale także w relacji ze zdrowym rodzeństwem.

Gdy choruje starsze dziecko nierzadko dochodzi do zamiany ról pomiędzy rodzeństwem. Młodsze dziecko zamiast starszego staje się samodzielne i skupione na swoich młodzieńczych sprawach, podczas gdy starsze szuka przytulenia, pogłaskania, wzięcia na kolana.

Często wszyscy w rodzinie czują się samotni. Zdrowy brat lub siostra, bo czują się odsunięci, ojciec zazwyczaj z podobnego powodu. Samotna czuje się również często matka, która pragnie kontaktu z innymi poza chorym dzieckiem. Paradoksalnie samotność może odczuwać również zdrowe dziecko. Zdarza się, iż ma poczucie, że matka nie jest z nim wystarczająco długo, choć ona zwykle poświęca mu niemalże cały swój czas. Starszym dzieciom brakuje również rówieśników i pozostałych członków rodziny.

Wyniki przeprowadzonych przez Houtzager i inn (2005) badań wskazują, że rodzeństwo dzieci chorych na nowotwory wieku 7-11 lat wykazało niższą jakość ich życia w porównaniu z grupą kontrolną w zakresie umiejętności motorycznych (spacery, bieganie, energia), poznawczych (koncentracja, problemy z pamięcią i nauką), pozytywnych emocji (brak radości, zabawy, satysfakcji, relaksu, entuzjazmu, uśmiechu) i negatywnych (zazdrość, złość, agresja, smutek, obawa, przygnębienie, strach, depresja). Rodzeństwo w wieku 12-18lat wykazało głównie problemy poznawcze, emocje pozytywne i negatywne. U dziewcząt stwierdzono więcej problemów społecznych niż u chłopców.

Nie znaczy to jednak, że tak się nie da żyć a członkowie rodziny muszą być nieszczęśliwi! W sytuacji ciężkiej, przewlekłej choroby dziecka należy:

• pamiętać o sobie – choć raz w tygodniu robić sobie jakąś przyjemność (np. spotkanie z koleżankami, wyjście na rower)

• pamiętać o życiu małżeńskim znajdując czas na drobne sprawy, które wiążą ze sobą małżonków

• pamiętać o rodzeństwie chorego dziecka – oni też potrzebują uwagi i są jeszcze dziećmi

B I B L I O G R A F I A:

1.Houtzager B.A., Grootenhuis M. A., Hoeksa-Weebers J.E.H.M., Last B.F.: One month after diagnosis: quality of life, coping and previous functioning in siblings of children with cancer, Academic Medical Center, University of Amsterdam, Pediatric Psychological Department, 2005, s.75-87

2.Hersh S.P., Weiner L.S.: Psychological support for the family of child with cancer. Cancer 1989, s. 42

3.Rogiewicz M.: Problemy psychoonkologiczne dzieci i młodzieży [w]: K. De Walden Gałuszko (red), Psychoonkologia. Kraków. Komitet Redakcyjno-Wydawniczy Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, 2000

4.Zubrzycka E. : Narzeczeństwo, małżeństwo, rodzina, rozwód?, Gdańsk 1993, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne