Konsekwencje drgawek gorączkowych, zasady profilaktyki

Dla każdego z rodziców wystąpienie drgawek goraczkowych jest niezwykle stresujące. Zwykle pojawiają się też następujące pytania:

1) czy to jest padaczka, lub czy dziecko jest zagrożone rozwojem padaczki w przyszłości?
2) czy takie drgawki, a zwłaszcza ewentualne nawroty, zagrażają upośledzeniem rozwoju intelektualnego?
3) co robić aby zapobiec nawrotom drgawek?

Ad 1

Przez wiele lat uważano, że drgawki gorączkowe są wyrazem predyspozycji organizmu dziecka do napadów padaczkowych. Dokładne badania epidemiologiczne wykazały, że jest to prawda tylko w stosunku do tzw. drgawek złożonych (czyli powikłanych niedowładami lub innymi tzw. objawami ogniskowymi).

Wśród dzieci z najczęstszą postacią drgawek gorączkowych - drgawkami prostymi, zwiększone ryzyko padaczki dotyczy jedynie specyficznej, niewielkiej podgrupy dzieci, u których jednocześnie występują trzy elementy obrazu klinicznego:

- drgawki nawracające,

- ujawniające się poniżej 12 miesiąca

- rodzinne obciążenie padaczką.

W tak określonej podgrupie skumulowane ryzyko padaczki w wieku 25 lat sięga 2,4%. Należy jednak zauważyć, że u olbrzymiej większości dzieci powyższe czynniki ryzyka nie występują jednoczasowo. W takiej sytuacji drgawki gorączkowe nie zwiększają częstości występowania padaczki w wieku późniejszym.

Ad 2

Jak wykazały liczne badania epidemiologiczne ryzyko zaburzeń rozwoju intelektualnego u dzieci po drgawkach gorączkowych jest czysto teoretyczne i nie potwierdza się w praktyce. Wszystkie badania porównujące rozwój umysłowy dzieci obciążonych drgawkami gorączkowymi wykazywały brak różnic w testach IQ i osiągnięciach szkolnych w porównaniu z grupą kontrolną. Jeżeli dziecko przed pierwszym incydentem drgawek gorączkowych rozwijało się prawidłowo i nie miało żadnych zaburzeń neurologicznych, to drgawki gorączkowe w żaden sposób nie wpływają na jego rozwój intelektualny.

Ad 3

U większości dzieci (70%) pierwszy napad drgawek gorączkowych jest jedynym jakiego doznają w swoim życiu. Jednakże około 30% dzieci ma nawroty drgawek i jest niewątpliwym faktem, że wystąpienie pierwszego napadu drgawkowego znacząco zwiększa ryzyko kolejnych napadów. Szczególnie obciążające ryzykiem nawrotów jest ujawnienie się drgawek gorączkowych w wieku poniżej 12 miesiąca życia. Około 50% takich dzieci ma nawroty drgawek gorączkowych.

Istnieją leki o udokumentowanej zdolności zapobiegania nawrotom drgawek gorączkowych. Jeszcze do początku lat 90-tych u większości dzieci z drgawkami gorączkowymi zalecano profilaktyczne włączanie leków przeciwdrgawkowych na okres największej podatności na drgawki gorączkowe, to jest do końca 5 roku życia. Jednakże jak wykazały badania naukowe, ze stosowaniem takiego profilaktycznego leczenia związane były liczne działania niepożądane: nadaktywność lub osłabienie, ryzyko uszkodzenia wątroby, zaburzenia snu oraz reakcje alergiczne. Takie działania niepożądane obserwowano aż u 20-40% dzieci stosujących profilaktykę przeciwdrgawkową.

Ponieważ jak opisano powyżej z występowaniem typowych drgawek gorączkowych prostych, nawet w przypadku ich nawracania, nie są związane istotne zagrożenia zdrowotne, wydaje się, że ryzyko profilaktycznej farmakoterapii jest większe niż ewentualne korzyści ze zmniejszenia liczby napadów. Aktualnie, przy potwierdzonym rozpoznaniu drgawek gorączkowych prostych eksperci nie zalecają rutynowego włączania jakiegokolwiek przewlekłego lub okresowego leczenia przeciwdrgawkowego.