Druga część artykułu poświęconego astmie oskrzelowej przedstawia ogólne zasady rozpoznawania i leczenia astmy. Podkreślono konieczność przewlekłego podawania leków wziewnych, kontrolujących chorobę oraz znaczenie samokontroli pacjenta.
Inne leki mają znaczenie pomocnicze. Należą do nich krótko działające leki rozszerzające oskrzela, które znakomicie nadają się do szybkiego przerwania napadu duszności. Leki te powinny być stosowane jak koło ratunkowe - „na żądanie”. Szybkie ustąpienie duszności po lekach rozszerzających oskrzela skłania niektórych - zwłaszcza dorastającą młodzież – do „wygodnego” zastępowania nimi codziennej, „niewygodnej” terapii. Postępowanie takie jest nie tylko niewłaściwe z punktu widzenia leczenia astmy, ale przede wszystkim niebezpieczne. Poważnym zagrożeniem jest możliwość uszkodzenia serca przez krótko działający lek rozszerzający oskrzela, który w sytuacji stresu (duszności) łatwo przedawkować. Poza tym ostateczne efekty „rozchwiania” źle leczonej choroby łatwo przewidzieć.
Oczywiście, w przebiegu każdej postaci astmy przewlekłej, nawet najlepiej leczonej, mogą zdarzyć się nagłe zaostrzenia. Ciężkie zaostrzenie astmy jest bezpośrednim zagrożeniem życia i stanowi bezwzględne wskazanie do hospitalizacji. Lżejsze zaostrzenia choroby, po konsultacji z lekarzem, można leczyć w domu. W leczeniu astmy atopowej, zwłaszcza u dzieci, można zastanowić się nad szczepieniem odczulającym na alergeny, które powodują duszności (np. alergeny roztoczy lub pyłki traw). Efekty takiego leczenia są często bardzo dobre. Równocześnie z odczulaniem powinno być kontynuowane, szczególnie na początku, stosowane dotąd pełne leczenie przeciwastmatyczne.
Celem postępowania w astmie jest brak kaszlu i duszności, dobre samopoczucie, przespane noce i pełna aktywność fizyczna. Utrzymywanie się tak dobrego stanu przez kilka tygodni, pozwala zazwyczaj na zmniejszenie intensywności leczenia. Decyzję taką należy podjąć z lekarzem, nigdy samemu. Ciekawym i typowym dla astmy zagadnieniem, jest sam sposób podawania leków, który wyraźnie wpływa na efekty leczenia.
Sposoby podawania leków w astmie
Wybór leku na astmę to dopiero pierwszy krok. Drugim jest wybór sposobu, jak go zażywać. Niestety, tabletkami i syropami nie leczymy astmy przewlekłej. Najbardziej oczywistą drogą dostarczenia leków wprost na "front” zapalenia alergicznego jest inhalacja dooskrzelowa. Dlatego właśnie większość leków w astmie podaje się wziewnie. Droga doustna lub dożylna znajdują swoje zastosowanie w określonych (często nagłych) sytuacjach.
Obecnie funkcjonują cztery podstawowe systemy umożliwiające zaaplikowanie leków w inhalacji. Są nimi: nebulizatory sprężarkowe, indywidualne inhalatory ciśnieniowe (MDI), indywidualne inhalatory ciśnieniowe z tubą (tzw. spejser) i inhalatory proszkowe (DPI). Dzieci, które nie potrafią wykonać wdechu z momentem uwolnienia aerozolu z aparatu, powinny korzystać z nebulizatorów lub inhalatorów z tubą. Tuba w codziennej praktyce może wydawać się nieporęczna i niepotrzebna. Jednak warto ją stosować, ponieważ na jej ściankach osadzają się duże cząstki leku, które dzięki temu nie wywierają niekorzystnego wpływu na śluzówki i na cały organizm. W razie braku tuby istnieje konieczność przepłukania ust wodą po każdym zastosowaniu wziewnego leku sterydowego.